Kleinschalige zorg, grote verschillen. - Wonen met dementie

Samenvatting
Kleinschalig wonen voor mensen met dementie is een alternatieve vorm van
verpleeghuiszorg. In Nederland is het kleinschalig wonen ontstaan in 1986 vanuit de
belevingsgerichte benadering ‘warme zorg’. Vanuit de politiek en vanuit de sector zelf is de
gang naar kleinschaligheid de afgelopen jaren in gang gezet. Pas de afgelopen 5 jaar heeft de
ontwikkeling naar het kleinschalig wonen voor mensen met dementie een grote vlucht
genomen. Desondanks woonden in 2003 nog slechts 1346 mensen met dementie in een
kleinschalige woonvorm tegenover 33.000 mensen met dementie in een verpleeghuis.
Dit afstudeeronderzoek gaat over het kleinschalig wonen voor mensen met dementie. Het
project bestaat uit een vooronderzoek en een vervolgonderzoek.
De vraagstelling van het vooronderzoek luidde: Komen de kenmerken van kleinschalig wonen
voor mensen met dementie, zoals geformuleerd door het Trimbos-instituut, overeen met de praktijk en
welke factoren beïnvloeden de wijze waarop het kleinschalig wonen voor mensen met dementie wordt
vormgegeven in de praktijk?
Door het bezoeken van 8 verschillende projecten van kleinschalig wonen en het interviewen
van directeuren en managers van de 8 projecten, is een beeld ontstaan van hoe het
kleinschalig wonen wordt vormgegeven in de praktijk.
Vanuit het vooronderzoek is duidelijk geworden dat veranderende regelgeving, financiering
van de zorgverlening en verschillende omgevingsfactoren belangrijke beïnvloedende factoren
zijn wanneer het gaat om de vormgeving van kleinschalige woonvormen voor mensen met
dementie. De belangrijkste factor is de persoonlijke overtuiging van oprichters en
leidinggevenden van kleinschalige projecten, omdat deze van grote invloed is op de manier
waarop wordt omgegaan met de regulering en de omgevingsfactoren. Dit leidt ertoe dat geen
enkel project van kleinschalig wonen gelijk is aan een ander.
Kleinschalig wonen en kleinschalige zorgverlening voor mensen met dementie kent vele
verschillende verschijningsvormen. Er zijn bijvoorbeeld woongroepen met 5 bewoners in een
woning in de wijk, maar ook woongroepen van 11 bewoners op een afdeling in een
verpleeghuis. Er bestaat geen consensus over hoe een kleinschalige woonvorm eruit dient te
zien.
Vanuit de literatuurverkenning en de resultaten van het vooronderzoek is duidelijk geworden
dat de verschillende verschijningsvormen verschillende mate van kleinschaligheid kennen.
De vraagstelling van het vervolgonderzoek luidde: Welke overeenkomsten en verschillen bestaan
er tussen de zorgverlening in een project van kleinschalig wonen voor mensen met dementie en
kleinschalige zorgverlening op een psychogeriatrische afdeling van een modern intramuraal
verpleeghuis?
4