Kleinschalige zorg, grote verschillen. - Wonen met dementie

In een zo normaal mogelijke situatie staat niet de zorg, maar het wonen centraal. De omgang
tussen de begeleiders en de bewoners is niet meer in hoofdzaak rond de lichamelijke zorg
gecentreerd en doordat alle huishoudelijke activiteiten in de woongroep zelf plaatsvinden, is
het niet langer nodig om een activiteitenaanbod van buitenaf aan te reiken (Stoelinga en
Talma 2003). Dat betekent niet dat alle georganiseerde activiteiten kunnen vervallen, het
betekent dat de bewoner nu meer keuze heeft; blijf ik thuis om de was op te vouwen of ga ik
naar de dansavond.
3.2.2 De aard van de kleinschalige zorg
Naast het op een kleinschalige manier inrichten van de woon- en leefomgeving, is het van
belang om de zorgverlening zodanig in te vullen dat er sprake is van kleinschaligheid. Twee
factoren spelen daarbij een rol: de zorg moet zodanig worden ingericht dat er sprake is van
integrale en vraaggestuurde zorg.
* Integrale zorg
Integrale zorg is een belangrijk onderdeel van kleinschaligheid. Integrale zorg betekent dat de
zorg is georganiseerd conform een huishouden; alle lichamelijke zorg, huishoudelijke
activiteiten en ondersteuning gebeurt in de groep, door de begeleiders. Begeleiders zijn niet
onderverdeeld in functieniveaus waar de één verpleegkundige handelingen doet, de ander
bezigheidsactiviteiten en een derde alleen huishoudelijk werk. De functies van verzorgende,
activiteitenbegeleider, huishoudelijk medewerker en kok komen in dezelfde persoon terug. De
groepsbegeleider heeft daarmee een breed takenpakket waar zowel huishoudelijke en
verzorgende taken onder vallen als het begeleiden van activiteiten (Den Hollander 2001,
Krijger 2004, Nouws 2003, Stoelinga & Talma 2003).
Niet de zorg maar het wonen staat centraal. De bewoners leven hun leven met ondersteuning
van verzorgenden, waarbij een beroep gedaan wordt op de vaardigheden die de bewoners op
huishoudelijk en sociaal gebied nog bezitten (Den Hollander 2001).
In een huiselijke omgeving ligt het voor de hand dat medebewoners ook helpen met
huishoudelijke werkjes. De omgeving alleen is echter niet genoeg. Mensen met dementie
hebben begeleiding nodig bij bezigheden. Zij kunnen bezigheden vaak niet meer organiseren
of nemen geen initiatief. De activiteiten worden uitgevoerd door de groepsbegeleiders, zo veel
mogelijk in samenwerking met de bewoners. Bewoners kunnen op allerlei manieren
betrokken worden bij bezigheden, passend bij hun individuele wensen en mogelijkheden.
Bijvoorbeeld rondom eten en drinken: laten zien, ruiken, meehelpen, uitdelen, opeten, er nog
wat over napraten, en weer opruimen. Bezigheden houden de mensen bij de tijd, geven
voldoening of bieden afleiding. Bezigheden die aansluiten bij het verleden bevestigen de
identiteit en bieden continuïteit. Bezigheden die aansluiten bij de dagelijkse gang van zaken,
zoals aankleden, maaltijden, huishoudelijke werkjes, verhogen de binding met de realiteit en
bieden afleiding (Van ‘t Leven et al. 2004).
29