Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

Van uitspatting naar uitspanning?
Naast de industrie werden ook de plaatselijke winkeliers door Flardinga in de watten ge­
legd. Het begrip etalagewedstrijd, nota bene gehouden in de Sinterklaastijd, spreekt boekde­
len. De Nieuwe Vlaardingsche Courant deed ijverig mee aan de belangenbehartiging door in
haar kolommen tientallen mededingende middenstanders met naam en toenaam de hemel
in te prijzen. 41
Het steunen van de winkeliers tegen 'Rotterdam', dat in deze jaren nota bene
grootscheepse annexatieplannen koesterde, was een hot item. Er bestond een speciale belan­
genvereniging, Vlaardingen Vooruit, die de Vlaardingers voortdurend opriep niet buiten de
stad inkopen te doen. Zo stond in 1908 op iedere straathoek te lezen:
Het is een deugt van 't kloek gemoet
De stadt te steunen, die U voedt 42
Deze en andere teksten waren opgesteld door Flardinga-bestuurders, die met Vlaardingen
Vooruit sympathiseerden. 43
Maar van een warm onthaal door de winkeliers was geen sprake. Zij
geloofden niet dat Flardinga met haar vak- en reclametentoonstellingen de stroom vermaaks-
zoekers naar Rotterdam kon indammen. 'Gaat zien in het "warenhuis'' en andere zaken in Rot­
terdam, gij treft daar uw stadgenooten aan', luidde een veelgehoorde klacht. De Flardin-
gafeesten boden geen soelaas, onder meer door de ongunstige ligging van het feestterrein. 44
Toch deed Flardinga er alles aan om de winkeliers te paaiem Bij een verbruiks- en genot­
middelententoonstelling ter gelegenheid van het vierde lustrum stond de vereniging de me­
dedingers toe hun uitgestalde waar tevens te koop aan te bieden. Als extra 'aardigheidje'
werd de tentoonstelling gedurende de oude kermis gehouden. 45
De kermis- en jaarmarktgeur
werd nu wel heel sterk. Toen voorzitter Koster tijdens deze jubileumviering Flardinga in haar
ontstaan kenschetste als een 'vergoeding' voor de verloren gegane kermis, 40
liet hij zijn toe­
hoorders achter met de vraag voor wie die compensatie bedoeld was: voor vermaakszoekers of-
voor de Vlaardingse industrie en middenstand. De vereniging roeide echter tegen de stroom
in. Een geplande tentoonstelling bij het volgende lustrum in 1929 moest worden afgeblazen
bij gebrek aan belangstelling onder de winkeliers. 47
Bij die weigerachtigheid speelde onge­
twijfeld de conservatieve achtergrond van veel winkeliers mee. In het bestuur van het liberale
Flardinga speelden zij geen enkele rol (zie tabel 1).
Toch waren het niet de winkeliers die Flardinga de das omdeden. Die taak werd overgelaten
aan de gemeenteraad, waarin het vrijzinnig-liberale element steeds meer plaats moest inrui­
men voor behoudende krachten en socialisten. In de voor Flardinga beslissende jaren 1928-
1929 was de zetelverdeling als volgt: ARP en SGP 6, CHU 5, SDAP 5, Vrijheidsbond 3 en RKSP
2 zetels. Al in de 19e eeuw was het min of meer een vaststaand gegeven dat liberalen het or­
ganiseren van volksvermaken steunden, christelijke partijen deze juist wensten in te perken
en katholieken hier tussenin laveerden. 48
Aanvankelijk waren de verhoudingen tussen het
41 Nieuwe Vlaardingsche Courant 2-12-1908.
42 Ibidem, 30-5-1908.
43 GAV, Arch. Flardinga, inv.nr. 3, Notulen 5-7-1929.
44 Vgl. Nieuwe Vlaardingsche CourantS-9 en 18-9-1909.
45 Ibidem, 15-1-1924.
46 Ibidem, 27-6-1924.
47 GAV, Arch. Flardinga, inv.nr. 3, Notulen 5-7-1929.
48 Groot, Roomsen, 175.
28