Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

Boekbesprekingen
tikel concentreert zich voornamelijk op de binnen­
huisarchitectuur. De illustraties zijn functioneel en
verrijken de prettig leesbare tekst.
Het tweede gedeelte van de bundel begint met
een bijdrage van Jan Suurmond, waarin onder de
titel 'Een diplomatenkoffer komt terug van New
York naar Velsen' het wedervaren van het boven
reeds genoemde koffertje verteld wordt. In het vol­
gende artikel, 'De levensloop vanJ.T. Cremer',
gaat Guus Hartendorf in op het leven en werken
van deze veelzijdige man. De in Zwolle geboren Ja-
cob Theodoor kwam in 1867 in dienst bij de Ne-
derlandsche Handel Maatschappij (NHM). Door
zijn werk belandde hij in Indië, waar hij diverse be­
trekkingen vervulde. Om gezondheidsredenen
keerde hij in 1883 terug, waarna hij zich een jaar
later verkiesbaar stelde voor de Tweede Kamer. Hij
bleef kamerlid tot 1897 als Indië-specialist en werd
uileindelijk minister van Koloniën in het kabinet
Pierson-Goeman Borgesius (1897-1901). Na zijn
ministerschap werd Cremer opnieuw kamerlid
voor één termijn. Daarna verliet hij de politiek om
in 1907 president van de NHM te worden, een post
die hij tot 1912 bekleedde. In oktober 1918 ging
hij als gezant naar de Verenigde Staten, waar hij
het niet makkelijk had, want door de Nederlandse
neutraliteit en de aanwezigheid van de Duitse kei­
zer in Nederland kon hij niet op veel sympathie
rekenen. Cremer wist echter te bereiken dat de
Amerikaanse houding veranderde. Wegens een
ernstige ziekte keerde hij in 1920 terug naar zijn
landgoed, waar hij driejaar later overleed. Har­
tendorf heeft naast literatuur vooral brieven en an­
dere documenten uit het familie-archief Cremer
geraadpleegd, die worden bewaard in het Alge­
meen Rijksarchief in Den Haag. Op basis van in­
terviews met kinderen van personeelsleden
schreef dezelfde auteur het artikel 'De familie Cre­
mer op Duin en Kruidberg'. Hierin wordt aan­
dacht besteed aan het personeel, de dienstwo­
ningen en de bezoekers - ook ongewenste, zoals
stropers. Cees Rings beschrijft in zijn artikel 'De
contacten tussen de Cremers en Anthony Fokker'
de relaties met de vliegtuigbouwer. De jongste
zoon van J.T. Cremer, Frits, was met Fokker be­
vriend. Duin en Kruidberg heeft als 'laboratorium'
voor de beide vrienden gefungeerd, en toen An­
thony in 1912 zijn eigen vliegtuigbouwfabriek op­
richtte, stakJ.T. Cremer daar geld in. Melde Eerste
Wereldoorlog kwam voor Fokker de grote door­
braak: zijn fabriek leverde 4000 vliegtuigen voor de
oorlogsvoering. Toen er in de jaren twintig een ver­
koopkantoor in de Verenigde Staten werd opge­
r>