Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

Worstelen om te overleven zijn broodwinning verstoorden. Niet gezegend met een omvangrijk bezit, kostte het hem re gelmatig moeite het hoofd boven water te houden. De financiële problemen deden daarnaast de reputatie van Verbeeck geen goed. Door de tegenslag voelde hij zich steeds minder geacht en dat maakte de zorg om het bestaan alleen maar moeilijker. Door al die rampspoed op te tekenen, heeft Verbeeck ons de kans gegeven dieper door te dringen in het sociaal-economische leven van een gewone man in de 17e eeuw. Welke strate gieën kon zo iemand volgen in de strijd om te overleven? Welke wegen stonden hem open om een bestaan op te bouwen, hoe speelde hij in op de economische, sociale of politieke om standigheden en hoe ging hij om met tegenslag? In dit artikel volg ik Verbeeck in zijn strijd om het bestaan. Eerst kijk ik met welke achtergrond en opleiding hij deze strijd aanging. Daarna ga ik in op mogelijke hulptroepen die Verbeeck kon inschakelen. In zijn geval waren dat achtereenvolgens machtige beschermheren, het makelaarsgilde en familieleden. Alvo rens deze thema's te behandelen, ga ik eerst in op de bron van dit verhaal: het Memoriaal. Memoriaal ofte mijn levensraijsinghe Het handschrift van de autobiografie bevindt zich, samengebonden met het andere dichtwerk van Verbeeck, in de Stadsbibliotheek van Haarlem. De verzameling bestaat uit twee boekbanden en draagt de titel 'Poëzy'." Hermanus legde zijn levensverhaal vast in ruim 7000 dichtregels, in to taal ruim 180 pagina's in het handschrift. Hij schreef het gedicht in alexandrijnen, een metrum dat in de toenmalige dichtkunst in hoog aanzien stond. Het Memoriaal bestaat uit vijf delen en op de titelpagina's die aan de delen vooraf gaan, wordt onder andere de eerste regel uit het ze vende hoofdstuk van het bijbelboekjob geciteerd: Vita hominis est milita super terram, oftewel: het leven van de mens op aarde is een strijd. Daarnaast sluiten drie van de vijf delen af met Verbeecks lijfspreuk: Meliormors vita, wat zoveel wil zeggen als: liever de dood dan het leven. Zoals gezegd zijn 17e-eeuwse autobiografieën zeldzaam. Eigentijdse voorbeelden zullen Hermanus bij het schrijven van zijn levensverhaal niet voor ogen hebben gestaan. Inspiratie bronnen die hij expliciet noemde, waren het bijbelboek Job en werk van Augustinus. Diens Belijdenissen, hét grote voorbeeld voor schrijvers van egodocumenten, noemde Verbeeck niet in het Memoriaal, maar dat hij het werk gelezen had, blijkt uit de Waarschouwinghe' die voorafgaat aan lofzangen op zijn ouders. De grootste invloed onderging Verbeeck echter van het verhaal van Job. Uit het Memoriaal blijkt heel duidelijk dat Verbeeck zich sterk identifi ceerde met deze bijbelse figuur. Het verhaal van de man die door God in ellende gestort wordt, wiens staat eerst geacht, maar later bespot wordt, was Verbeeck als het ware op het lijf geschreven. Ook hem overkwam niets dan ellende en ook zijn naam werd van dag tot dag minder geacht. Althans, zo voelde hij dat. En net als Job beklaagde Verbeeck zich erover bij God. Maar God had Zijn eigen plan en stelde Verbeeck op de proef. Hij kastijdde hem, maar wel met een bepaald doel, namelijk om hem gelukkig te maken. Want dat was de grootste ze kerheid voor Verbeeck: in het hiernamaals zou hij beloond worden voor zijn geduldig door stane ellende. Dan troost mij in den Heer, die door Zijn godtlijck weesen aanwijsing doet, door Job zijn lesze door te leesen, 6 Stadsbibliotheek Haarlem, handschrift 187 A4 en A5. 4
Worstelen om te overleven Yfb. 1. Pagina uit het Memoriaal van Hermanus Verbeeck. Stadsbibliotheek Haarlem (overgenomen tit: Memoriaal ofle mijn leven.sraij.sing/ie, zie noot 1). 3
Page 2 and 3: Holland, historisch tijdschrift Hol
Page 5: Jeroen Blaak Worstelen om te overle
Page 9 and 10: Worstelen om te overleven voor over
Page 11 and 12: Worstelen om te overleven eniging.
Page 13 and 14: Worstelen om te overleven Door het
Page 15 and 16: Dat heeft de vrome vroue van Vloosw
Page 17 and 18: Worstelen om te overleven Afb. 2. D
Page 19 and 20: Worstelen om te overleven Clara. De
Page 21 and 22: Afb. 3. Kwitantie van de ziekenbos
Page 23 and 24: Oscar Westers Van uitspatting naar
Page 25 and 26: Van uitspatting naar uitspanning? V
Page 27 and 28: Van uitspatting naar uitspanning? A
Page 29 and 30: Van uitspatting naar uitspanning? g
Page 31 and 32: Van uitspatting naar uitspanning? v
Page 33 and 34: Van uitspatting naar uitspanning? j
Page 35 and 36: Van uitspatting naar uitspanning? f
Page 37 and 38: 1 Van uitspatting naar uitspanning?
Page 39 and 40: Van uitspatting naar uitspanning? d
Page 41 and 42: Van uitspatting naar uitspanning?
Page 43 and 44: Van uitspatting naar uitspanning? t
Page 45 and 46: Van uitspatting naar uitspanning? F
Page 47 and 48: Van uitspatting naar uitspanning? D
Page 49 and 50: J.T. Smit koopman J. Stahlie zoon w
Page 51 and 52: Boekbesprekingen Recensies tot het
Page 53 and 54: ad van Keulen. Cunera zou zijn gere
Page 55 and 56: ij narekening de voorkeur verdient
Page 57 and 58:
schadigd; Bessem vult tussen ronde
Page 59 and 60:
'niet content' over Otto dan tevred
Page 61 and 62:
hij in opdracht van de Nederlandse
Page 63 and 64:
Afb. 1. Het nieuwe Zaans Museum. Fo
Page 65 and 66:
Afb. 4. Een maquette van de Zaanstr
Page 67:
Inhoud 31e jaargang nr. 1, 1999 Jer
show all

Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?