1 - Gemeente Vianen

Het is aannemelijk dat ook de eerste bewoners van de latere stad
Vianen zich aan de kop van hun "hoeven" vestigden in een gebiedje
dat tegen het Lekwater beschermd wordt door een kade (dijk). In het
gebied ten zuiden van de Langendijk, tussen Badhuisstraat, Varkens-
markt en Koestraat, denkt men de eerste bewoners te kunnen lokali-
seren. (8)
De goede noord-zuid verbindingsroute en de twee geordende jaarmarkten
zullen daarnaast geholpen hebben om het pre-stedelijk Vianen tot ont-,
wikkeling te brengen.
2.2. Aanleg van de stad
De stad Vianen is ontstaan als zet in de machtsstrijd tussen de graaf
van Holland en de bisschop van Utrecht. De strategische ligging van
het pre-stedelijk Vianen tegenover de monding van de waterweg van
Utrecht naar de Lek en de daar evenwijdig mee lopende landweg maken
deze plek aantrekkelijk voor de graaf van Holland. Deze kan namelijk
ook vanaf dit zuidelijke punt druk uitoefenen op het gebied van de
Utrechtse bisschop. Deze strategische functie komt tot uitdrukking
in de aanleg van Vianen: een burcht op de noord-zuid handelsroute,
recht tegenover Vreeswijk. (9) De strakke systematische structuur van
de plattegrond wijst erop, dat er geen sprake kan zijn geweest van een
"organisch" gegroeide stad. Hier is duidelijk en weloverwogen aan stads-
planning gedaan. De plattegrond is geënt op de bestaande verkaveling,
waarbij de reeds aanwezige pre-stedelijke elementen in de nieuwe aanleg
zijn opgenomen.
Het grondplan is gegroepeerd rond de noord-zuid route, de kade tussen
de twee afwijkende ontginningsgebieden: de Voorstraat.
Aan de noordzijde vormt aanvankelijk de Lekdijk (de latere Kortendijk
en Langendijk) de afsluiting. De oostelijke en westelijke begrenzingen
worden gevormd door de reeds bestaande kavelsloten. De zuidelijke grens
is bepaald door de Hagewetering en -weg. De hierdoor ontstane "recht-
hoek" wordt ten oosten en ten westen parallel aan de Voorstraat ver-
deeld in drie stroken, die door straten van minder belang worden ver-
bonden. (10).
(8) Dr. F. Gorissen, Vianen - ein siedlungsgeschichtlicher Abriss, ongepubliceerd
artikel als bijlage bij een bezwaarschrift tegen bestemmingsplan
Centrum (1970)
(9) J.A.L. de Meyere, 1982
-10-
bureaux wissing architectuur en stedebouw kruidentuin B barendrecht