De ontwikkeling van Heerhugowaard; - Het Poldermuseum in ...

In 1803 werd Pieter Raat als polderbaas benoemd die dat blijft tot 1845, waarop hij
ontslag neemt en met pensioen gaat. Na 1811 werd de scheiding tussen
gemeentebestuur en polderbestuur(in 1795 in theorie gebracht) in Heerhugowaard
merkbaar. Het onderwijs en de zorg voor de armen werden nu taak van het
gemeentebestuur. Na wat onenigheid over de armenkas stelde de polder voor
jaarlijks 600 gulden te schenken aan de armenkas, wat sinds 1819 jaren zo is
gebleven.
Het nieuwe bestuur moest de obligatielening aflossen en Heerhugowaard droog
houden, wat in de rest van Nederland ook geen makkelijke taak was. Op de manier
hoe het bestuur dit deed was niet iedereen tevreden. Uit een brief in 1808 naar
Koning Lodewijk van 3 grote landeigenaren is het volgende te halen. De
landeigenaren bekritiseerde dat de nieuwe regenten niet woonachtig in de polder
waren waardoor ze zonder goed verstand geld verkwiste aan molens, schuren,
bergplaatsen en het stadshuis in Alkmaar. Ook was de omslag te hoog volgens hen,
waarmee de gemeente de schulden moest afbetalen. Secretaris J. C du Tour
weerlegde de klachten weer zodat hij op zijn plek kon blijven zitten. In 1810 moest de
eed op Koning Lodewijk door iedereen worden afgelegd, alleen secretaris Mr. Du
Tour heeft dit niet gedaan, omdat hij zich had verzuimd.
Tijdens de Franse tijd zijn er op bevel van het centralistische bestuur der overheid
enkele gegevens over Heerhugowaard beschikbaar. Hieruit kunnen we de volgende
gegevens halen:
- In 1805 telde in de Huigenwaard 337 gereformeerden(Nederlands Hervormd),
477 katholieken en 6 doopsgezinden.
- Er was geen kerk, geen dominee, geen kerkenraad aanwezig. De protestanten
kerkten in Broek op Langedijk, Ursem en Nieuwe Niedorp waar ook de katholieken
heengingen.
- In 1806 werd gelast een oproep te plaatsen voor vrijwillige dienstneming. Er melde
zich eerst niemand, maar later velen.
- In 1807 wordt opgegeven dat in de polder worden verbouwd: gerst, haver,
paardebonen, rogge, tarwe schoon niet veel en een weinig koolzaad. Geen
aardappels dus. In dit jaar wonen er in de polder 632 personen, inclusief de
dienstboden. Er zijn 44 armen die aan onderhoud elk 26 gulden per jaar kosten.
Verder nog een lange lijst van wat er niet was of waren:
Geen steenwegen, veerhuizen, sluizen, jongensvondelingen, brandspuiten, woeste
gronden, tollen, barrières, kapellen kastelen, plaatsen aan zee om naar Engeland te
gaan, gevluchte Engelse gevangenen, lommerds, tuchthuizen, gevangenissen,
wagenmakers, chirurgijns, nachtschuiten, schutterijen, Oost-Duitse en Poolse joden,
kloosters of kloosterlanden, begraafplaatsen, gilden, slagers, trouw- en
doopregisters, korenmolens, fabrieken of trafieken.
Wat er wel was of waren:
2 tappers, 2, herbergiers, 1 bakker, 26 watermolenaars, 1 hoefsmid, 1 kleermaker.
Dit toont dus aan dat Heerhugowaard in die tijd nog een simpel dorpje was.
11