Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek ... - Saltro

9 Delier
9.1 Inleiding
Bij het vermoeden van een delier is doorgaans aanvullend laboratoriumonderzoek geïndiceerd
om onderliggende oorzaken op te sporen. De urgentie en uitgebreidheid van het eerste aanvullende
onderzoek door de huisarts zullen mede bepaald worden door de mate van ziek zijn en
onrust van de patiënt, de mogelijkheid om (hetero)anamnese en lichamelijk onderzoek goed en
volledig uit te voeren en de bevindingen hierbij, de voorgeschiedenis en premorbide toestand
van de patiënt, het tijdstip van de dag of nacht waarop de huisarts de patiënt ziet en de diagnostische
mogelijkheden. Bij het onderzoek direct ‘aan het bed’ van de patiënt kan de huisarts
alvast de glucosespiegel bepalen en een nitriettest uitvoeren.
Afhankelijk van bovengenoemde factoren en van de bevindingen wordt het onderzoek vervolgens
uitgebreid met onderstaand aanvullend bloedonderzoek.
Voor gegevens over epidemiologie en pathofysiologie zie de NHG-Standaard Delier bij ouderen. 1
9.2 Ter opsporing van een behandelbare onderliggende aandoening: BSE (of CRP),
Hb, glucose, creatinine, TSH en nitriettest
De bepalingen van de BSE, het Hb, de nuchtere glucose, het creatinine en de TSH dienen ter
opsporing van respectievelijk infectieziekten en maligniteiten, anemie, diabetes mellitus type 2,
een nierinsufficiëntie en een schildklierfunctiestoornis. Tevens moet een urineweginfectie worden
uitgesloten (zie hoofdstuk 32 Urineweginfecties). Bij een delier kan de voorkeur worden
gegeven aan het bepalen van de CRP boven de BSE (zie hoofdstuk 2 Algemeen onderzoek). Als
het gewicht en de leeftijd bekend zijn, kan uit de creatinine de klaring worden berekend.
Achtergrondinformatie bij de bepalingen en referentiewaarden:
BSE: zie hoofdstuk 2 Algemeen onderzoek.
Hb: zie hoofdstuk 3 Anemie.
Glucose nuchter: zie hoofdstuk 10 Diabetes mellitus type 2.
Creatinine: zie hoofdstuk 23 Nieraandoeningen
TSH: zie hoofdstuk 28 Schildklierfunctiestoornis
Nitriettest (urine): zie hoofdstuk 32 Urineweginfecties
9.3 Bij een mogelijke verstoring van de vochtbalans: kalium en natrium
Na braken, bij diarree of bij diureticagebruik is het zinvol na te gaan of er een verstoring is van
de elektrolytenbalans. Er is geen wetenschappelijke onderbouwing voor de meerwaarde van de
bepaling van de hematocriet ter opsporing van dehydratie boven het klinische vermoeden van
dehydratie.
Achtergrondinformatie bij de bepalingen
Natrium is door zijn concentratie van ongeveer 140 mmol/l het belangrijkste kation in het
serum (het belangrijkste anion is chloor). De osmolaliteit van het serum volgt in de regel de
natriumconcentratie. In combinatie met kalium kan het een indicatie geven van de verstoring
van de vochtbalans.
32
© 2006, NHG/NVKC/SAN