Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek ... - Saltro

11 Diarree
Voor bacillaire dysenterie (shigellose), buiktyfus (Salmonella typhosa), paratyfus A, B en C (Salmonella
paratyphi, S. schottmülleri, S. hirschfeldii) en bij een voedselvergiftiging of -infectie
geldt voor de arts een meldingsplicht aan de GGD binnen 24 uur na vaststelling. Voor enterohemorragische
E. coli geldt een meldingsplicht binnen 48 uur (zie bijlage 5). 3
Achtergrondinformatie bij de bepalingen
Voor een feceskweek dient de feces op kamertemperatuur te worden bewaard en binnen 12 uur
te worden ingeleverd. Voor de bepaling van toxine van Clostridium difficile moet men de feces
in de koelkast bewaren. 2
Referentiewaarden
Dichotome testuitslag.
11.3 Diagnostiek diarree: parasitologie
Duurt de diarree langer dan tien dagen, dan verdient het aanbeveling om naast een feceskweek
ook parasitologisch onderzoek aan te vragen om een protozoaire infectie op te sporen. Vermeld
naast de onder de feceskweek vermelde aanvraaggegevens tevens het beloop van de koorts
(pieken?), andere ziekteverschijnselen en na een verblijf in het buitenland waar en in welke
tijdsperiode, ook al is dit jaren geleden. Deze gegevens kunnen behulpzaam zijn bij het onderzoek.
Achtergrondinformatie bij de bepalingen
Voor optimale laboratoriumdiagnostiek van niet-gefixeerde feces is verse, hoogstens enkele
uren oude feces, noodzakelijk. In een deel van de laboratoria wordt de voorkeur gegeven aan
fixatie van de feces. Voordeel van de beoordeling van gefixeerde feces is dat hierin de vegetatieve
vormen van protozoa beter aan te tonen zijn. Bij vergelijkend parasitologisch onderzoek van
met SAF (sodiumacetaat-acetylzuur-formaline) gefixeerde feces en verse, niet-gefixeerde feces
van 170 patiënten uit de huisartsenpraktijk (duur diarree meer dan één week) en 77 asielzoekers
bleek de kans op het aantonen van de protozoa Entamoeba histolytica/dispar, Giardia lamblia
en Dientamoeba fragilis in de met SAF gefixeerde monsters het grootst. 4 Anders dan in de
preparaten met niet-gefixeerde feces werden de vegetatieve vormen van de bovengenoemde
protozoa wel teruggevonden in de gefixeerde fecespreparaten. Een ander voordeel van het werken
met gefixeerde feces is dat deze niet meteen beoordeeld hoeven te worden. Voor het opsporen
van wormeieren en larven blijft het gebruik van verse feces noodzakelijk. Veel laboratoria
die de voorkeur geven aan het onderzoek van gefixeerde feces stellen setjes beschikbaar,
bestaande uit twee potjes met SAF-fixeermiddel en één potje zonder fixeermiddel.
Indien de uitslag van het onderzoek negatief is en er toch klinisch een vermoeden van parasitaire
infecties blijft bestaan, verdient het aanbeveling de fecesinzameling enkele keren te herhalen.
In overleg kan bij een sterk, aanhoudend vermoeden het microscopisch onderzoek worden
uitgebreid met immunologisch onderzoek in feces of serum.
Voor de diagnostiek van de in Nederland frequent vóórkomende Giardia lamblia kan naast
40
© 2006, NHG/NVKC/SAN