Kleine kinderen grote kansen

3.2
het overbruggen van de theorie-praktijk-kloof
is het van belang dat concreet handelen kan
gekaderd worden in (abstracte) theoretische
termen.
Reflectie:
een individuele én teamcompetentie
Om te komen tot een reflectie waarbij zoveel
mogelijk perspectieven ingang krijgen en pedagogische
praktijken en systemen in vraag
kunnen worden gesteld is het nodig dat dit niet
enkel een individueel gebeurt maar bovenal
ook in teamverband. Dit biedt bovendien mogelijkheden
om competenties breed te gaan ontwikkelen
(zo kan de competentie ‘Werken aan
kwaliteitsvolle interacties’ aan bod komen) en af
te stappen van de vele individuele reflectieverslagen
die weinig bijdragen aan een verhoogde
kwaliteit van reflectie.
Arteveldehogeschool en het VBJK ontwikkelden
hiertoe de WANDA-methodiek voor het
voeren van waarderende praktijkanalyse in
groep (www.projectwanda.be). Deze methodiek
wordt toegepast in de bacheloropleiding
‘Pedagogie van het jonge kind’ van Arteveldehogeschool,
maar de transfermogelijkheden
naar de opleiding kleuteronderwijs zijn hoog
en waardevol. Ook het innovatieproject ‘De
kloof een beetje dichten…sociale emancipatie
via schoolleven (projectjaar 2013) richt zich
op het ontwikkelen van een innovatieve methodiek
waarbij studenten in team reflecteren
met bijzondere aandacht voor sociaal-culturele
ongelijkheid.
Vormen van reflectie & studenten begeleiden
in reflectie
Er is niet zoiets als dé effectieve reflectiemethodiek.
De kwaliteit van reflectie is bovendien in
sterke mate afhankelijk van de wijze waarop docenten
hun studenten hierin begeleiden en opvolgen.
Portfolio-leren, intervisie of supervisie,
projectwerking, het creëren van leergemeenschappen,
diepgaande reflectie op de persoon
en het maatschappijbeeld van de leraar op basis
van het ui-model (Korthagen & Vasalos, 2002),
reflectie op kernkwaliteiten (Korthagen, 2012),
of reflectie als een onderdeel van praktijkonderzoek…
. Een waaier aan methoden kunnen
in functie staan van een diepgaande persoonsontwikkeling,
het verruimen van referentiekaders,
het verwerven van een kritische blik en
het overbruggen van de kloof tussen theorie en
praktijk. Zolang een invalshoek of methodiek
met de nodige flexibiliteit wordt afgestemd op
de noden en competenties van de studentenpopulatie,
deze adequaat worden begeleid en ten
gepaste tijde worden geëvalueerd, kunnen deze
allen effectief worden ingezet.
Verder stellen van Diggelen e.a. (2013) ook vast
dat reflecties in de lerarenopleiding eerder gericht
zijn op handelingen dan bredere theoretische
of morele betekenissen. Ook stellen ze vast
dat de kwaliteit van diepgaande kritische reflectie
door studenten doorgaans laag is. Mansvelder-Longayroux
en collega’s (2007) stellen dan
weer vast dat studenten vaak moeite hebben
met het open inhoudelijke karakter van een
portfolio. Dit betekent echter niet dat het regule-
104