Leer-kracht Veer-kracht Een reflectieboek - Vlor

3 Externaliserend of internaliserend gedrag
Ieder kind is verschillend en uit op een of andere manier dat hij of zij het moeilijk heeft met zichzelf en de
omgeving. Wanneer er overwegend bedreigende of te weinig beschermende factoren aanwezig zijn, dan kan dit
leiden tot internaliserend of externaliserend probleemgedrag bij kinderen en jongeren.
Externaliserend gedrag: druk, opstandig of agressief gedrag, brutaal, onrust stoken, pesten, liegen, enz.
Erg storend voor de omgeving.
Internaliserend gedrag: angstig, teruggetrokken, verlegen, onbehaaglijk, stressgevoelig, faalangstig,
zich depressief voelen, psychosomatische klachten, eerder gericht op zichzelf en in mindere mate storend
voor de omgeving. Het kan echter zo benauwend werken dat er voor de jongere nog weinig ruimte is om
zich te ontwikkelen.
Beschermende factoren zoals een rustige omgeving, humor, steun uit de buurt, een optimistisch karakter
kunnen dan onvoldoende voor evenwicht zorgen. Dit onderscheid is belangrijk. Beide gedragingen mogen dan
wel dezelfde oorzaken hebben, de reacties erop verschillen erg.
5
Figuur 5 - Attributie van probleemgedrag 7
internaliseren
psychosomatische klachten
angst, teruggetrokken gedrag
attributie (denken)
reactie leerkracht (gedrag)
Risicofactoren
bij het kind
of de omgeving
PROBLEEMGEDRAG
externaliseren
druk, brutaal
of agressief gedrag
• leerling voelt zich niet goed
• zijn er problemen thuis
• luistert nooit
• altijd brutaal
• ouders kijken ook nooit
naar het kind om
• begrip
• bezorgdheid
• een praatje maken
• irritatie
• sancties
• negatieve cirkels
toenadering
afwijzing
In bovenstaand schema wordt probleemgedrag voorafgegaan door ‘risicofactoren bij het kind of de omgeving’.
Attributie is wat men denkt dat de reden kan zijn van het gestelde gedrag. Bij ‘internaliserend’ gedrag denkt de
leerkracht/ouder/opvoeder dat emotionele problemen aan de basis van het gedrag liggen, wat begrip, hulp en
medelijden opwekt. Bij ‘externaliserend’ gedrag lijkt de jongere onhandelbaar en denkt men dat hij geen goede
opvoeding heeft genoten. De reactie is dan afwijzing, irritatie, enz.
7 J. Voets en L. Van den Broeck (2001). “Tussen de regels: gedragsproblemen binnen het basisonderwijs”, in Praktijkgids voor de basisschool. Kluwer.
3. Externaliserend of internaliserend gedrag
I Leer-kracht Veer-kracht I
19