De Route van Breda naar Princenhage (1993)

ver in de negentiende eeuw werd de weg in Princenhage
aangeduid als dd Steenweg.
Voor het gebruik ervan werd tolgeheven. Het tolhuisje
stond aan het begin van de Haagweg, op de hoek van
de huidige Kolfbaanstraat. ln de omgang werd het het
Duitenhuisje genoemd, een naam die bewaard is gebleven
in de straatnaam Duitenhuisstraat. De gebruikers
van de nieuwe steenweg hadden behoefte aan schaduw.
Meteen in 1684 werden er daarom 600 iepenbomen
langs de weg geplant.
Meer dan een eeuw lang bleef de steenweg geisoleerd
en gaf hij alleen aansluiting op zandwegen. [ierin werd
verinOeiing gebracht door-keizer Napoleon.3 Van 18't 1
tot 1815 maakte Nederland deel uit van het Franse
keizerrijk en de aanleg van straatwegen was een van
de middelen om dit rijk bij elkaar te houden. Bij dekreet
van 1 6 december 181 1 werden deze wegen omschreven.
Onder de veertien wegen van de eerste klasse
komt op de tweede plaats voor de weg van Parijs via
Antwerpen, Breda, Gorinchem en Utrecht naar Amsterdam.
ln 1806 was. men vanuit Antwerpen al met de
aanleg begonnen.a ln 1810 werd in Wuustwezel, aan
de grens, de aarden baan aangelegd en aan het einde
van 1813 was de weg voltooid tot Breda. De reeds
bestaande steenweg van Princenhage naar Bredawerd
in de nieuwe straatweg opgenomen. Oorspronkelijk
was het de bedoeling de Rijsbergseweg bij de Roskam
rechtdoor te trekken en na een lichte knik aan te laten
sluiten op het rec[te gedeelte tussen de Bloemkool en
de vesting Breda.s ln het Algemeen Rijksarchief bevinden
zich kaarten uit 1814 die deze situatie weergeven.
Het gedeelte van de Bloemkooltot aan de vesting werd
door de Fransen inderdaad opnieuw bestraat, maar de
nieuwe steenweg door de Heuvel werd niet aangelegd.
Toen Napoleon in 1815 ten valkwam was men met de
weg gevorderd tot Geertruidenberg. De aanleg van
straatwegen werd echter met kracht voortgezet door de
eerste koning der Nederlanden, Willem l. ln 1816 waren
de werkzaamheden gereed tot aan Sleeuwijk.
ln 1823 begon men met de aanleg van een andere
belangrijke weg: de straatweg van Tholen naar Grave,
via Bergen op Zoom, Breda, Tilburg en Den Bosch. De
aarden baan tussen Etten en Princenhage werd gelegd
in 1825 en 1826 waarna tussen 1828 en 1830 de
bestrating werd voltooid. ln Princenhage sloot deze weg
aan op de reeds bestaande steenweg naar Breda. De
Haagweg maakle dus onderdeel uit van twee verbindingen:
Antwerpen-Breda en Bergen op Zoom-Breda.
Aldeze wegen waren tolwegen. Het Duitenhuisje heette
voortaan Tol nummer B. Het beheer van al deze wegen,
dus ook van de huidige Haagweg, vielonder Rijkswaterstaat.
Een van de laatste overblijfselen van deze
situatie is Mijlpaal 35 (Afb. 9). Deze 66n meter hoge,
hardstenen paal staat nog steeds ter hoogte van Haagweg
311. Volgens de topografische kaart van 1840
begon de nummering van de mijlpalen in Sleeuwijk en
eindigde hij aan de grens bij Wernhout. 200 meter ten
oosten van Mijlpaal35 bevindt zich nog een zeshoekig
basaltzuiltje in de bestrating van het trottoir, ter hoogte
van het huis Haagweg 279. Dit is een van de weinige
hektometerpaaltjes die overgebleven zijn. De straatweg
naar Bergen op Zoom had een eigen nummering. Mijlpaal
nummer 5 aan de Oude Liesboslaan herinnert hier
aan.
Afb.9
De verboden kring
Het feit dat Breda een vesting was, was van grote
invloed op de ontwikkeling van de huidige Haagweg.
Volgens de Vestingwet van 1814 konden in tijd van
oorlog alle buitenplaatsen, stallingen, huizingen, boerenwoningen,
schuren of getimmerten, tuiningen,
boomgaarden, dreeften en andere beplantingen gelegen
binnen 300 roeden van de vesting, dat is 1131
mete^r, zonder vergoeding afgebroken of gerooid worden.o
Deze zogenaamde verboden kring strekte z_ich
toentertijd uit to-i en met het huidige kerkliof Zuilen.T'
ln 1842 werd de vesting aan de zijde van Princenhage
nog uitgebreid met twee lunetten, vooruitgeschoven
werken.o Koning Willem ll kwam speciaal te paard uit
Tilburg om de nieuwe verdedigingswerken te inspekteren."
Van der {a beschreef uit eigen aanschouwing de weg
in 1845.10 De weg van Breda derwaarts (naar Princenhage)
is ter wederzijde met hooge opgaande boomen
beplant, die echter, tijdens de Belgische onlusten, van
de stad af tot op zekeren afstand, wegens de inbeleg-
10