De Route van Breda naar Princenhage (1993)

deling krijgt het westelijk gedeelte een nieuwe ontsluiting
en is de interessante plattegrond, middengang met
zijvertrekken en ingebouwd trappenhuis, niet meer
herkenbaar.
Haagse Markt 16-16a. (Afb. 100) Het bestaande hoekpand
met de voormalige Heilaarstraat (toen alleen
woonhuis)wordt ingrijpend verbouwd in 1897, vermoedelijk
naar het ontwerp van de Bredase architect J.A.
van Dongen. De kern van het huidige huis bevat nog
delen uit de 1Be eeuw, maar de gehele gevelpartij en
delen van het achterliggende woonhuis zijn opnieuw
opgebouwd. De gevel, uitgevoerd in neo-renaissancestijl,
is opgetrokken uit rode baksteen met toevoeging
van veelkleurige baksteen in details (heden gevel witgesausd).
Tijdens de Tweede Wereldoorlog loopt het
pand aan de oostzijde schade op door een granaatinslag,
maar deze wordt geheel hersteld. Het pand
heeft een afgeschuinde hoek waarin de ingang tot de
winkel is ondergebracht. Het pand heeft mooie houten
winkelpui en ook de wijze waarop het afgeschuinde
gedeelte onder de trapgevel is afgewerkt leveft een
bijzonder architectuurdetail op. Het motief van de dubbele
trapgevel (twee in elkaar geschoven trapgevels)
wordt door de architect J.A. van Dongen in Breda gelntroduceerd.
Catharinastraal22 (ca. 1890) is hiervan een
voorbeeld. Twee overhoeks geplaatste zuiltjes bekronen
de trapgevels, tenruijl deze gevat zijn tussen torenachtige
elementen, waarop eveneens overhoeks geplaatste
zuiltjes staan. Siersmeedwerk met een windvaan
bekroont de trapgevels. Helaas kunnen wij door
het witschilderen van de gevelde wisselwerking tussen
de helderrode oranjerode baksteen, het stucwerk en de
veelkleurige baksteen niet meer zien.
Afb.99
Haagse Markt 12. (idem afb. 99) Dit pand kent een
gecompliceerde bouwgeschiedenis. Officieel vormt dit
rijksmonument de nummers 1 2-13 en 14. Op deze plek
bestaat al in de 16e eeuw bebouwing Huis de Swaen
geheten. ln 1597 verkoopt A.Fl. Dirven, secretaris van
de Heerlijkheid De Hage, het pand en het wordt in twee
gedeelten gesplitst, waarvan het westelijk deel De Cleijne
Swaen wordt genaamd. In de 17e eeuw Huis de
Swaen een herberg, hetgeen zo blijft tot in de 'l9e eeuw.
Ca. 1830 werden de twee panden samengevoegd achter
een nieuwe gepleisterde lijstgevel. ln 1897 zou in het
hoekgedeelte van het huis een winkel gevestigd worden,
maar de verbouwing ging om onbekende redenen
nimmer door. Tot 1952 zou het pand een groot woonhuis
blijven. ln dat jaar werd het verbouwd tot winkel/
woonhuis. De eerste winkelpui werd al in 1958 vervangen
en verbouwd tot de huidige situatie. De oude ingangspartij
met bovenlicht is tijdens deze verbouwing
helaas verdwenen. Het caf6 dat naast het pand was
gelegen in de Heilaarstraat (heden Pastoor van
Spaendonkstraat), werd met de aanleg van deze nieuwe
straat in 1971 afgebroken.
Afb.100
Haagse Markt 19-20. Het object heelt een gepleisterde
lijstgevel van ca. 1890, de begane grond is verbouwd
(winkelpui). Alin een koopakte van 1540 eeuwwordtdit
pand vermeld als De Leeuw. ln de 1Be eeuw wordt het
losstaande huis vervangen door twee woonhuizen, die
op hun beurt in het begin van de 19e eeuw worden
samengevoegd. Waarschijnlijk telde het pand toen nog
slechts een bouwlaag. De huidige gevel en het grote
zadeldak dateren van ca. 1890.
68