De Route van Breda naar Princenhage (1993)

DE HAAGWEG VAN 1914 TOT NU
In 1915 werd in de gemeenteraad van Princenhage
voorgesteld de sloten langs de Bredascheweg (Haagweg)
te dempen en op de plaats daarvan voetpaden aan
te leggen.'"' Deze zaak was al meerdere malen met
Rijkswaterstaat besproken, maar zonder resultaat. Hieruit
blijkt dat de Haagweg op dat moment nog niet een
geheel stedelijk aanzicht had. Niettemin kunnen we
toch stellen dat de Haagweg en de bebouwing daarlangs
in 1914 min of meer zijn definitieve vorm bereikt
had.
Op de volgende ontwikkelingen zullen we kort ingaan.
ln 1927 werd een gedeelte van de Haagweg door Breda
geannexeerd. De gemeentegrens schoof op naar de
huidige Rijnstraat. ln feite was Princenhage toen alzo
met Breda vergroeid dat annexatie van Princenhagedorp
voor de hand had gelegen. Dat gebeurde echter
pas in 1942.
Na de Eerste Wereldoorlog bleken de stoomtramwegen
hopeloos verouderd te zijn. Men was niet bereid geld te
investeren in de modernisering van het trambedrijf en
dat betekende geleidelijk aan het einde van de tramwegen
in Noord-Brabant. De tramrails werd opgebroken in
1937 en het voormalige tramstation werd hoofdkantoor
van de busmaatschappij BBA.
ln 1927 verzocht de gemeente Breda het Rijk het gedeelte
van de Haagweq dat geannexeerd was, in eigendom
te mogen oueinerien.lu3 ln 1936 *erd dit gedeelte
inderdaad overgedragen. Door de aanleg van autowegen
rond Breda verloor de Haagweg zijn funktie van
doorgaande weg. Pas in 1960 werd het overige gedeelte
van de Haagweg doorde gemeente overgenomen en
was de Haagweg dus geen rijksweg meer.1oa ln de
overdracht was uitdrukkelijk het eigendom van de afstandspalen
inbegrepen, dus ook van Mijlpaal 35.
ln de jaren zestig werd de Ettensebaan-Vincent van
Goghstraat doorgebroken. Het kruispunt met de Haagweg
is sinds die tijd nog steeds niet gerekonstrueerd en
met passende bebouwing afgerond. ln diezelfde tijd
werden ook de Nieuwe Heilaarstraat en de Tuinzichtlaan
aangelegd. Deze situaties zijn stedebouwkundig
heelwat bevredigender opgelost. Tevens werd de Liesboslaan
van een echte laan omgebouwd tot een autoweg.
Daarmee werd de relatie tussen Princenhage en
het Liesbos verstoord.
De bomen
Het aanvankeli.ike beeld van de breede, trotsche laan,
aan we)rszijden met hooge boomen beplantis sedertdien
grondig veranderd. Op ,oto's van het begin van
deze eeuw kunnen we zien dat de beplanting toen pas
vernieuwd was. Bij de annexatie van 1927 stonden er
op de Haagweg op het Bredase gedee.l[q 28 iepebomen,2T
lindebomen en 10 jonge linden. ''" Volgens de
direkteur van Beplantingen waren de iepebomen op
enkele uitzonderingen na ziek en de lindebomen krom
en scheef . Alles moest worden gerooid. ln 193'l werden
de lindebomen gerooid tussen de Zaanlandsche Houthandel
(onggveer huidige kruising Ettensebaan) en de
Rijnstraat. ''o Langs het gedeelte van de Haagweg dat
in 1942 geannexeerd werd stonden toen echter noo
steeds bomen, die echter sindsdien verdwenen ziin.1o7
Enkele jaren geleden zijn er boompjes geplant op het
gedeelte Ettensebaan-Tuinzichtlaan. Deze bomen
staan echter veel te ver uit elkaar om enige indruk te
maken. De middenberm van het gedeelte tussen de
Singel en de Dijklaan is beplant met platanen, zoals de
Nieuwe Haagdijk. Tussen de Dijklaan en de Ettensebaan
is de weg nog kaal en onherbergzaam. Dit weegt
des te zwaarder omdat deze buurt over het algemeen
al slecht van groen is voozien.
De beplanting is bepalend voor het karakter van de
Haagweg. De bebouwing wisselt sterk: grote en kleine
huizen, open en gesloten bebouwing, huizen aan de
straat en huizen met voortuintjes. Het profielvan deze
voormalige rijksweg is ruim genoeg om bomen in laanbeplanting
toe te staan. Herstel van deze beplanting zou
meehelpen eenheid te brengen in de beleving van de
weg.
Noten
Aanvullend onderzoek betreff ende de geschiedenis van
de Haagweg zou verricht kunnen worden in het archief
van de Rijkswaterstaat in Noord-Brabant in het Rijksarchief
in Den Bosch, in het archief van de Sint-Annaparochie,
dat nog steeds op de pastorie berust en in de
kadastrale leggers van de gemeente Princenhage in het
gemeentearchief in Prinsenbeek.
1. J.F. Corstens, Breda, Geschiedkundige Bijzonderheden
(Breda,1900).
2. Frans Brekelmans, 'De Steenweg van Breda naar
Princenhage', in Tax andria 1 942, 225.
T. Kappelhof, 'De Steenweg van Breda naar Princenhage',
in Hage 5,3.
3. C.R. Hermans, 'Geschiedkundig overzigt der
Straatwegen in de provincie Noordbrabanf , in
H andelingen van het Provinciaal Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen in Noordbrabant over
den jare 1852.
4. Karel Peeters, 'Het ontstaan der Staatsbaan Antwerpen-Breda
te Wuestwezel ( 1 806-1 1 )', in Wesalia
1 (1926).
5. ARA Den Haag, Afdeling Kaarten en Tekeningen,
VTH (Verzameling Tekeningen Hingman), inv. nr.
1 291 en WCAP (Kaarten-archief derAfdeeling Waterstaat
van het Departement van Binnenlandse
Zaken), inv. nr. 1346.
21