De Route van Breda naar Princenhage (1993)

I
:,,
)rY",,4,h,
vAf )t )t 1
ffig
Wanneer er in 1B9B een herinneringsteken voor de
troonsbestijging van koningin Wilhelmina wordt opgericht
krijgt dit een plaats op de Haagse Markt voor het
stadhuis. Later, wanneer Princenhage wordt ingesloten
door nieuwe wijken van Breda zou de herdenkingsnaald
verplaatst worden naar het Heuvelplein.
Aan de noordzijde van de Haagse Markt lag tot en met
1971 de Heilaarstraat. (Afb. 40 C) Deze werd toen
geheel afgebroken en vervangen door de Pastoorvan
Spaandonkstraat. In 1650 kwam de Heilaarstraat nog
uit op de weg naar het Liesbosch en was toen niet
bebouwd. ln 1824 zien wij haar uitkomen op de Haagse
Markt en werd toen Kerkweg of Kerkstraat genoemd, dit
naar de schuurkerk die hier stond. Pas in 1907 werd het
Heilaarstraat en daarna de huidige naam. De aansluiting
op de Haagse Markt bleef in latere tijd ongewijzigd,
zij het dat de straat nu veel breder is dan vroeger, omdat
hier een cal6 werd gesloopt.
Kaart Xl, eerste kadastrale kaart van de kom van
Princenhage, 1832
weg (villa's en burgerwoningen, de Dreef (burgenaroningen)
en Liesboschlaan richting Liesbosch. Langs de
Heilaarstraat (bijvoorbeeld de zogenaamde Tien Geboden),
delen van de Dreef en de Mastboschstraat worden
arbeidershuizen gebouwd. Het laatste stukje Haagweg,
voorheen Voorstraat genaamd) ontwikkelt zich tot de
winkelstraatvan Princenhage. (Afb.40 A) Aan de eclectische-,
neo-renaissance- en door Art-Nouveaustijl benvloede
gevels en houten winkelpuien is te zien dat dit
gebeurde vanaf circa 1880. Na een brand in de kerk in
1873 wordt deze door P.J.H. Cuypers gerestaureerd en
krijgt ze haar huidige vorm. Met name de markanfe
toren met hoektorentjes domineert het dorpsbeeld. Het
dorp blijft echter beperkt van omvang en de marktplaats
het onbetwiste centrum. ln 1BB1 krijgt het dorp een heus
postkantoor. Het wordt gebouwd aan de Dreef B naar
het ontwerp van de architect J. Lijdsman.
Rondom de oude dorpskern van Princenhage is met
name na 1970 de situatie ingrijpend gewijzigd. Nieuwe
wegen werden aangelegd en de oude kern werd omsloten
door nieuwe wijken. De Haagse Markt en omliggende
straten zouden hun vorm behouden. Al veranderde
door de tijd heen een deelvan de bebouwing rond het
plein en aan deze straten, de oude kern bezit tal
monumenten en beeldbepalende panden. Om deze
reden is het zeer aanbevelenswaardig de kern van het
voormalige dorp tot beschermd dorpsgezicht te verklaren.
I
I
Afb.4A A, Voorstraat Princenhage
Afb. 40 C, Markt van Princenhage
38