De Route van Breda naar Princenhage (1993)

protestanten en katholieken een verschillende voorkeur
voor de grafvormen. ls bij de katholieken het graf met
bed en opstand (meestal met kruis) gewoonte, bij protestanten
is in deze tijd een voorkeur te zien voor een
stdle (alleen standsteen) te zien, welke voorkeur tot op
de dag van vandaag is blijven bestaan. (Afb. 17)
Afb.18
Afb. 17
Veel protestantse families lieten een grafkelder bouwen,
tenvijl bij katholieken het familiegraf als zandgraf
veelvuldig voorkomt. Het verschiltussen beide uit zich
in de toepassing van andere materialen. Katholieken
passen vele soorten natuursteen en marmer toe,
protestanten slechts enkele soorten. Door dit alles is er
een verschil in sfeer en karakter tussen een katholieKe
en een protestantse begraafplaats. Het verschil is duidelijk
te zien wanneer wij het katholieke Zuilen en het
protestante Haagveld met elkaar vergelijken. Op het
katholieke gedeelte komen meer verschillende typen
grafmonumenten en toepassing van materialen voor,
teruijl het karakter van de vakken soms somber, dan
weer uitbundig is te noemen (velden 25F G enH). (Afb.
1B)
De sfeer op de protestante begraafplaats is over het
algeheel somberder en ingetogener, tenvijl het karakter
soberder en plechtstatiger (men hoort ook wel zeggen
"deftiger") is te noemen.
De grafvormen.
Vanaf de middeleeuwen is het staande kruis als
grafmonument in zwang gebleven. (Afb' 19) Soms u'(-
gevoerd in hout, maar meestal in steen, kan het kruis
allerlei vormen aannemen.
Naast de kruisgraven zijn in het begin van de 19e eeuw
de gralmonumenten geinspireerd in hun vormgeving
door klassieke voorbeelden in de meerderheid. Deze
trend was rond 1830, toen Zuilen werd gestlcht, voorbij.
Naast het staande kruis was de meest voorkomende
Afb. 19
grafvorm de liggende grafsteen. Voorbeelden van deze
grafvormen zien wij in velden'25A en 40A .(Afb.20)
Een type dat vanaf ca. 1820, na afwezigheid van een
eeuw, weer op begraafplaatsen voorkomt is het z.g.
boomkruis. (Afb. 21) Het kruis is gebeeldhouwd als een
boomstam, vaak voorzien van een lauwerkrans. Het
boomkruis in deze vorm is ontstaan in de 18e eeuw. De
symboliek van het levende hout van het kruis van Christus
wordt in dit graftype gecombineerd met dat van de
28