De Route van Breda naar Princenhage (1993)

t
il
de symmetrische patronen van de gekleurde tegels de
Art-D6costijl (rood en zwart) zich al aandkondigen.
Voorbeelden van minder geslaagde nieuwbouw zijn de
panden Haagdijk 24 en37. Ondanks een historiserend
karakter is de kwaliteit van de architectuur in vormgeving,
detaillering en uitvoering beneden de maat. Dat
het mogelijk is tussen oude bebouwing moderne architectuur
te plegen die i.n harmonie is met de omgeving,
bewijst de gevel van Haagdijk 35. (Afb. 45) Ze is
gebouwd in 1988 naar het ontwerp van het Bredase
architectenbureau Hoytema, Stoelinga, Margry bv. De
gevel is zorgvuldig gecomponeerd en ingepast in het
gevelritme van de Haagdijk. Hierdoor past ze, ondanks
haaromvang, een afwijkend materiaalgebruik en ongewone
kleurstelling, goed in de gevelwand.
Afb.45
t,
-W;
,./ @r ,'./,,':
i;ffi w%
Haagdijk 39 (gevel 1868-69, kern 17e-18e eeuw),48
(gevel ca. 1900, kern 17e en 1Be eeuw) en 54 (gevel
ca. 1880, kern 1Be eeuw) zijn voorbeelden van panden
die in de tweede helft van de 19e eeuw werden verbouwd
van woon- tot winkelhuis.
Dat historiserend bouwen geen garantie hoeft te zijn
voor een goede invulling bewijst ook Haagdijk 45. Dit
pand met een kern uit de 17e en 18e eeuw, kreeg in
1988 een nieuwe frontgevel met een "Oud Hollands"
karakter (refererend aan de Hollandse Renaissancesrijl).
Tussen de no's 39 en 45 ligt een poort die voorheen
toegang gaf tot een hofje met vier huisjes. Ook naast
no. 48 ligt een poort, waarin oorspronkelijk vier huisjes
stonden. Deze poort geeft ons de gelegenheid de zijgevel
van no. 48 te bekijken. Aan het mestselwerk is te
zien dat het pand naar achteren toe driemaal werd
uitgebouwd. Ook het verhogen van van het pand met
een tweede etage is goed waar te nemen.
De winkelpui van no. 54 (ontwerper onbekend) is uitgevoerd
in Art-D6costijl (1928). Het glas-in-tood in de pui
werd ontworpen door het glazeniersatelier Fa. Bogtman
in Haarlem.
Op deze plaats is het moment te wijzen op de brandgangen
tussen de panden. Vanaf de 16e eeuwworden
ze aangelegd en bleven in het bebouwingsweefselvan
de Haagdijk tot op heden bewaard. Tussen de no's
50-52 ziet u een voorbeeld hiervan.
Dat een gevelwand verpest kan worden ziet u aan
Haagdijk 5B-58a, 62-62a. De gevel van no. 60 werd in
ca. 1885 verbouwd en in ca. 1905 verrijkt met een
winkelpui in Art-Nouveaustijl.
Tot de mooiste gevels op de Haagdijk behoren die van
de rijksmonumenten 74-76 en 82, uitgevoerd in Hollandse
Renaissanceslijl. (Afb. 46 en 47) No 74-76,
genaamd De Sevensterre, werd in 1939 gerestaureerd
door de architect F. Mol, waarbij de quasie laatmiddeleeuwse
winkelpui werd toegevoegd (vergelijk Haagdijk
22). De gevel wordt bekroond door een trapgevel. Ze
bevat uitgekraagde togen op kopjes boven de vensters,
als top een overhoeks geplaalste zuil en fraai uitgewerkte
muurankers.
Haagdijk no 78, Den Wildeman genaamd, dateert van
1 613. Deze trapgevel is uitgevoerd in gele baksteen met
ontlastingsbogen boven de vensters van rode baksteen.
Ze beval natuurstenen waterlijsten, terwijl in de
boogvelden (in de topgevelvoorzien van een driepas),
siermetselwerk voorkomt in de vorm van vlechtwerk uit
rode en witte baksteen. De trapgevel wordt bekroond
door een overhoeks geplaatste zuil. Krulankers geven
het bouwjaar weer van het pand: 1613. ln 1909 werd
het gerestaureerd door de architect G. de Hoog.
Haagdijk 71 is een van de mooiste voorbeelden in de
stad van Art-Nouveauslill. (Afb. 48) De gevel werd in
1909 ontworpen door de Bredase architecten P.A.
Oomes en L. van de Pas. Tot hun beste werken in
Art-Nouveaustijl behoren tevens Prinsenkade 2, de winkelpuivan
St. Janstraat 7 en de gevelvan Ginnekenweg
336-338. Vergelijking tussen deze objecten laat zien
hoe de architecten een zeer verzorgde, eigen
architectuurjargon in deze bouwtrant ontwikkelden.
41