De Route van Breda naar Princenhage (1993)

herenhuis bouwen, het nog steeds bestaap-de Huize
Mertersem op de hoek van de Esserstraat.3s ln 1876
legden de kinderen van de aannemer M. Verhoeven de
eerste steen van de villa Joshof, Haagweg 329. Enkele
jaren later, in 1882, bouwde Verhoeven nggst zijn villa
het dubbele herenhuis Haagweg 321-323.s6 Dez'e panden
waren bedoeld voor de verhuur: in 1895 woonde in
een van de twee herenhuizen K.A. de Jong, gepensioneerd
president van de Raad van Justitie te Makassar.-'
ln 1879 tenslotte, bouwde Jan Jurridn van Langelaar,
architekt te Amsterdam, voorzichzelt de villa Mg-ertensheim,
naast het kerkhol Zuilen, Haagweg 356.38
Bouwterrein voor villa's op het Oosteind
Nadat in 1890 de tramlijn was aangelegd werd langzaam
maar zeker de Haagweg verder volgebouwd.
Daarbij kwamen de villa's met hun grote parken onder
druk te staan van de oprukkende verstedelijking, getuige
een advertentie uit de Woninggids van Soeter en Co.
uit 1910, waarin de villa Princenoord te koop werd
aangeboden met het daarneven gelegen bouwterrein."o
Pas in de jaren 1932-1934 echter zijn de panden
Haagweg 376-384 op het terrein van Princenoord gebouwd.
ln de loop van de tijd is rond Zuilen nog meer bebouwing
ontstaan. We zullen daar niet dieper op ingaan. Wat ons
w6l opgevallen zal zijn is dat de huizen tegenover het
kerkhof zo vq naar achteren staan. Dit is egn gevolg
van de Wet op de Lijkbezorging van 1869.4u Volgens
adikel 16 van deze wet mochten binnen 50 meter van
de begraafplaats geen gebouwen worden opgericht. .
herenhuizen voor in de plaats te stellen.al ln 1914 en
1918 verkocht de gemeente de grond weer in percelen
als bouwterrein."' Waarschi.inlijk betreft het hier de
ondergrond van de huidige villa's Haagweg 390, 392 en
416.(Afb. 10A)
De ontmanteling van de vesting Breda.
ln 1869 werd begonnen met de ontmanteling van de
vesting Breda. De werkzaamheden stonden onder leiding
van de lngenieur der Domeinen voor de Ontmanteling
der Vestingen, Frederik Willem van Gendt. Eerst
werden de Ginnekenpoort en de Boschpoort gesloopt
en in 1871 de Haagpoort. De slechting van de vestingwerken
zelf kwam slechts langzaam op gang. ln 1874
werd de slechting van de vestingwerken rond de voormalige
Haagpoort aanbesteed. De bedoeling van Van
Gendt was een nieuwe weg aan te leggen met een
breedte van dertig meter in een rechte lijn van het einde
van de Haagdijk naar de Haagweg ter hoogte van het
Duitenhuis."" (Afb. 108) Het Rijk bezat echter aileen de
grond tot aan de huidige Dijklaan. Om de nieuwe weg
naar Princenhage op de volle breedte door te kunnen
trekken zou grond aangekocht moeten worden van
partikulieren."* Uiteindelijk werd echter een goedkopere
oplossing gekozen. De weg werd tot aan de Dijklaan
aangelegd op dertig meter en het gedeelte tot aan de
huidige Kolfbaanstraat op 16 meter. Bovendien zitten er
bijde Dijklaan en bijde Kolf baanstraat tichte knikken in
de weg. Op die manier hoefde maar 66n klein perceeltje
aangekocht te worden.
De Nieuwe Haagdijk draagt zijn naam sinds 1877. ln
1876 al plantte de gemeente Breda hier en op het begiq
van de huidige Haagweg 250 iepebomen in vier rijen.a5
De bestrating lag tussen de middelste twee bomenrijen.
ln 1877 werd op de vierde veiling van geslechte vestinggronden
de bouwgrond aan de Nieuwg Haagdijk binnen
de Singelgracht in kavels verkocht.a6 Alle i