De Route van Breda naar Princenhage (1993)

Het verschil in sfeer en karakter valt meteen op. Het
protestant gedeelte is veel somberder en er komen wel
andere, maar lang niet zoveel verschillende types grafmonumenten
voor. Ook de diversiteit aan materiale
toegepast in de grafmonumenten is minder.
Wij slaan linksaf lopen door het vak 3A en gaan opnieuw
linksaf. Op de hoek zien wij een voorbeeld van een
grafmonument in de vorm van een obilisk (ca. 1900)
(no. 1) (Afb. 24)
Voorbij het dienstgebouw en langs de heg met het
katholieke gedeelte ligt een lange reeks grafkelders
afgedekt met monumentale grafstenen. (no. 2) (Afb.30)
Hier liggen leden van de families Rueb (van Backer en
Rueb), Pels-Rijcken, van Slingeland, van Limburg-Stirum
en het dubbelgraf van de heren van Burgst. Eens
vervulden de leden van deze f amilies belangrijke posten
in het sociale-, economische- of culturele leven van
Breda. De graf stenen zijn soms prachtig gebeeldhouwd.
De meeste zijn voorzien van familiewapens
en symbolen van de dood als doodshoofden,
beenderen en palmtakken.
Rechts van de weg langs de grafkelders ligt in de
Velden 1B, 2-0 en 1H een graftype dat op het protestantse
gedeelte vaker voorkomt dan op het katholieke.
De afgebroken boomstronk is een tussenvorm tussen
het boomkruis en de algebroken pilaar. Met name het
graf in veld 1B van Ch. Kocken-Resner is een mooi
voorbeeld van dit type.(no. 3) ln een enkel geval zijn
twee afgebroken pilaren te zien met daartussen een
opstand met opschrifl. (Afb. 27)
Zeer bijzonder voor Breda is het ijzeren graf van Cornelis
Jan Wouter Nahuys, heer van Burgst uit 1831. (no.
4) (Afb. 22 )Yan dicht bij is goed te zien hoe de ijzeren
platen afzonderlijk zijn gemaakt en op de hardstenen
sokkelzijn geplaatst. Ook de afdekking bestaat uit losse
delen. De vaas werd daarop als los element aangebracht.
ln feite gaat het hier om een standaard model
grafvorm dat men naar eigen behoeven kon laten voorzien
van teksten, wapens of andere afbeeldingen. De
ontwerper en de firma waar het gemaakt is zijn onbekend.
Opvallend detail aan het monument is de omgekeerde
toorts op de noord-westhoek van het graf . Ze is
symbool voor het einde van het leven (thema "dovende
levensvlam" naar R. Jacquaert).
De belangrijkste graftypen en de meest bijzondere graven
op de oudste gedeeelten van Zuilen en Hageveld
hebben wij nu gezien. Wij verlaten het kerkhof Hageveld,
niet voordat we in het laatste gedeelte van het
kerkhof, verscholen achter een boom en liggend tegen
de heg, het graf hebben bezocht van de oom en tante
van de schilder Vincent van Gogh, V. van Gogh en E.F.
van Gogh-Vrijdag. Het graf werd aangelegd in 1857
toen de vrouw overleed. (no. 5) De "herder en leraar"
Vincent van Gogh overleed in 1874.
Wij lopen door en zijn weer terug op de Haagweg.
Terugkijkend naar de plaats waar wij de begraalplaats
binnen gingen is te zien welk enorm terrein de begraafplaats
omvat en hoezeerde begraafplaats haarstempel
drukt op het straatbeeld in dit gedeette van de Haagweg.
Omdat aanvankelijk op 50 meter afstand van een begraafplaats
gebouwd moest worden zien wij tegenover
Zuilen en Haagveld de huizen (grote voortuinen) ver
terugliggen van de rooilijn. ln latere tijd mocht wel
gebouwd worden langs de rooilijn. Met name tijdens het
lnterbellum zijn veel open plekken in de bestaande
bebouwing opgevuld.
Tegenover de begraafplaats Zuilen staat voor het pand
Haagweg 311 de oude Mijlpaat no. 35. (Atb. 9)yanat
dit punt is het precies 35 kilometer tot aan het veer van
Sleeuwijk. De kilometerpaat stamt nog uit de tijd dat de
Haagweg deeluitmaakte van de verbinding Antwerpen-
Breda en Bergen op Zoom-Breda, welke werden aangelegd
in de eerste decennia van de 1ge eeuw..
Wij naderen een mooi gedeelte van de Haagweg. Aan
de noordzijde van de straat ligt Villa Meertensheim
(Haagweg 354-356). (Afb. Sg) De vitta met zijn schitderachtige
architectuur werd gebouw 1879180 naar het
Afb.89
ontwerp van de Bredase architect J.J. van Langelaar.
Deze architect was een leerling van de bekende neogo-
62