VVP 2-2022

NIEUWE RISICO’S
DE ZELFRIJDENDE AUTO, EEN PAAR JAAR
GELEDEN WERD GEDACHT DAT HIJ DE
AUTOVERZEKERINGSMARKT TOTAAL ZOU
DISRUPTEN. ZO VER IS HET NOG LANG NIET.
Nog lange weg te gaan
TEKST TOON BERENDSEN
De ontwikkeling van de
zelfrijdende auto is op
een zijspoor geraakt.
Niet alleen omdat de
technische en juridische
uitdagingen groot zijn.
Maar omdat verduurzaming bij de autobouwers
momenteel veel meer prioriteit
heeft.
Autofabrikanten en wetgevers hanteren
bij de zelfrijdende auto vijf categorieën:
(1) assistentie, (2) gedeeltelijk
autonoom, (3) semi-autonoom, (4) verregaand
autonoom, (5) volledig autonoom.
Toen het model A8 werd aangekondigd,
zei Audi dat deze wagen op level drie
zou zijn. Dat wil zeggen dat de zogeheten
AI traffic jam pilot van de Audi A8
bij snelheden tot 60 kilometer per uur
op snelwegen en wegen met dubbele
rijbanen met een afscheiding diverse
rijfuncties zou kunnen overnemen.
Uiteindelijk besloot Audi de pilot niet
te activeren. Vanaf categorie drie blijft
het vooralsnog bij concept cars, al heeft
Mercedes inmiddels aangekondigd haar
level drie-systeem Drive Pilot later dit
jaar – voorlopig alleen in Duitsland – beschikbaar
te maken in de S-klasse.
WETTELIJK KADER
Audi liep er tegenaan dat het ontbreekt
aan een duidelijk wettelijk kader voor
de zelfrijdende auto. Dat kader zit er
wel aan te komen, tenminste als we het
Nederlandse kabinet mogen geloven.
Dat meldde op 30 november jongstleden
aan de Tweede Kamer, in een brief
over de voortgang van smart mobility
in in Nederland: “Vanaf juli 2022 is het
mogelijk Europese goedkeuring aan te
vragen voor de eerste lichting ADS (Automated
Driving Systems) die tijdens
file op de snelweg zelfstandig rijdt. Recent
is namelijk een reglement opgesteld
dat uniforme voorwaarden formuleert
voor de toelating van voertuigen
met Automated Lane Keeping System
(ALKS). ALKS regelt zelfstandig de
voorwaartse en zijwaartse bewegingen
van het voertuig binnen één rijstrook
en kan dus voor een bepaalde tijd zelf
de primaire controle uitvoeren over het
voertuig. De scope van ALKS is volgens
dit reglement gelimiteerd (maximaal
60 kilometer per uur, alleen personenauto’s,
op wegen met een fysieke middenberm)
en kan daarom alleen gebruikt
worden wanneer de snelheid –
bijvoorbeeld door een file – tijdelijk verlaagd
is. Momenteel wordt internationaal
gewerkt aan uitbreiding van deze
functionaliteit naar hogere snelheden,
andere voertuigtypen en inclusief rijstrookwisselingen.
Dit vraagt om een
zorgvuldige beschouwing van de veiligheidsrisico’s
en in de praktijk testen.”
AANSPRAKELIJKHEID
Stel dat het wettelijk kader voor semi-autonoom
rijden er inderdaad snel
komt, is de volgende vraag wie juridisch
aansprakelijk is bij een onverhoopt
ongeluk. De grote vraag in dit
verband is of de bestuurder wordt geacht
tijdens het semi-autonoom rijden
alert te blijven, om te kunnen ingrijpen
als dat nodig is. Dit is bij level drie het
geval. Dus is hij ook aansprakelijk als
het misgaat. In ieder geval wordt er tot
nu toe zo geredeneerd, ook op de eerste
levels. Op het moment dat men, zoals
op de levels vier en vijf, tijdens het rijden
zijn aandacht op andere zaken kan
richten, wordt het een ander verhaal. In
principe is dan de producent en/of softwarebouwer
aansprakelijk.
Hier ligt de disruptie op de loer voor
de traditionele autoverzekering. Maar
het duurt nog wel even dus voordat er
zelfrijdende auto’s op de levels vier en
helemaal vijf zijn. n
56 | VVP NR 2 APRIL 2022