din-kulturu-ve-ahlak-bilgisi_11_derskitabi_meb_din_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC_ve_ahlak_bilgisi_BTjiC

126
7. ÜNİTE
Amasyalı Şeyh Hamdullah, Ahmet Karahisari, Hafız Osman, Mustafa Rakım, Kazasker Mustafa
İzzet, Ünyeli İsmail Efendi, Mehmet Esat Yesari, Tuğrakeş İsmail Hakkı Altunbezer, Kamil Akdik,
Emin Barın, Hattat Hamit Aytaç, Hasan Çelebi ve Halim Özyazıcı gibi hattatlar bu sanatın bugüne
kadar gelmesini sağlamışlardır.
Tezhip, süslemek demektir. Beze-
me sanatının kâğıt üzerindeki uygula-
masıdır. Çizilen motif ve desenler al-
tın tozu ve doğal boyalar kullanılarak
renklendirilir. Sabır, incelik ve yetenek
gerektiren, usta ve öğrenci ilişkisiyle
aktarılıp öğretilen geleneksel sanatla-
rımızdandır. Tezhip sanatıyla uğraşan
kişiye “müzehhip” denir. Tezhip sana-
tı, daha çok yazı ile birlikte kullanılan
bir sanat olarak kitap kapaklarında,
başlangıç ve bitiş sayfalarında, satır
ve sütun kenarlarında uygulanmıştır.
Ayrıca çiçek ve yapraklarla birlikte
işlenen motifler, simetri ve renklerin
ahengi yansıtılarak ortaya çıkan tez-
hip sanatının Kur’an-ı Kerim’in dış
kapağı üzerinde ve ilk sayfalarında,
sure başlarında ve cüz işaretlerinde de
örnekleri görülebilir.
Bir tezhip örneği
Ebru, kitreli su üzerine serpilen boyalarla bezenmiş kâğıt süsleme sanatlarından biri ve bunu hazırlama
sanatıdır. Renklerin suyla ahengi olan ebru, Farsçada su yüzü anlamına gelen ab-ru sözcüğünden, Orta
Asya dillerinden Çağatayca’da damarlı kumaş ve kâğıt anlamına gelen ebre kelimesinden geldiği rivayet
edilir. Osmanlı Döneminde revaç bulan bu sanat, son yüzyılda Türkçede ebruya dönüşmüştür.
Geleneksel el sanatlarımızdan biri olan ebru genellikle kâğıt süsleme amacıyla kullanılır. Osmanlı sanatlarında
olduğu gibi usta-çırak yöntemi ile öğrenilmektedir. Bir defa yapılan ebrunun aynısı bir daha tekrarlanamaz
ancak benzeri yapılabilir. Emek ve sabır isteyen bu sanat, suda çözülebilen kıvamlaştırıcı kitre ve
suda çözülmeyen toprak boyalarla gerçekleşir. Ebru yapımında kullanılan tekne, kâğıdın enine ve boyuna
uygun ebatta hazırlanır. Dikdörtgen şeklindeki bu tekneler genellikle 6 cm derinliğinde çinko, galvaniz ve
çelik gibi metallerden elde edilir.
Ebru yapımında suyun yüzeyine serpilen boyaların teknenin dibine çökmemesi için geven isimli bitki-
nin salgısı olan kitre kullanılır. Hazırlanması kitreye göre daha kolay olan deniz kadayıfı da aynı amaçla