din-kulturu-ve-ahlak-bilgisi_11_derskitabi_meb_din_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC_ve_ahlak_bilgisi_BTjiC

64
4. ÜNİTE
2. İslam Düşüncesinde Siyasi-İtikadi Yorumlar
Mezhepler hakkında neler biliyorsunuz?
İslam düşüncesindeki yorum farklılıklarının sistematik bir biçimde şekillenmesi mezhepleri doğur-
muştur. Mezhep kelimesi sözlükte görüş, tutum, fikir, takip edilen ve gidilen yol anlamında kullanılır.
Terim olarak ise mezhep, kendi içinde tutarlı bir metot ve
düşünce sistemine sahip olup belli fikir ve şahıslar etrafında
oluşan hareketlerdir.
İslam düşüncesinde mezhepler siyasi-itikadi ve amelî-
fıkhi olmak üzere ikiye ayrılır. İtikadi mezhepler dinin
inanç alanıyla ilgili konular üzerinde yoğunlaşırken amelî
mezhepler dinin uygulama alanıyla ilgili konuları ele alır.
Fikir ve düşünce özgürlüğünü benimseyerek akla önem ve-
ren İslam düşüncesinde farklı yorum ve mezheplerin orta-
ya çıkması doğal bir durumdur.
Tüm bu farklı yorumların hakikatin ortaya çıkmasına
katkı sağlayan çabalar olarak görülmesi gerekir. Bunun için
de İslam dünyasında ortaya çıkan ve vahyin özüne ters düşmeyen tüm ü mezhepler, h l ffarklılıkları kl l kl temsil il
eden bir kültürün zenginliği olarak görülmeli ve hoşgörü temelinde değerlendirilmelidir. Haricîlik, Şi-
ilik, Mu’tezile, Maturidilik ve Eş’arilik gibi oluşumlar İslam dininin inanç alanıyla ilgili konularında
farklı görüş ve düşünceler ileri sürmüş başlıca itikadi mezheplerdir.
2.1. Haricîlik
Sizce bazı mezhepler neden varlığını sürdürememiştir?
Mü Müslümanlar lü l arasında d ortaya çıkan k ilk iitikadi ik di ffırka k HHaricîliktir. i îlik i SSıffin ffi S Savaşı’nda ’ d HHz. Ali’ Ali’yi i ddestekle kl
yen bir grup, savaşın sonlarında gündeme gelen Hakem Olayı ile birlikte ondan desteğini çekerek ayrıl-
mıştır. Haricîler, “Lâ hükme illâ lillâh” (Hüküm yalnızca Allah’a aittir.) sloganıyla ortaya çıkmış, hakem
kabul ettiği için Hz. Ali’yi de reddetmiş ve daha sonraları itikadi bir boyut kazanmış bir gruptur. Bu
olayın devamında kendi aralarında da siyasi ve itikadi birçok konuda ihtilafa düşerek çok farklı fırkalara
ayrılmışlardır. Haricîlere göre İslam’ın en ideal uygulaması Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer dönemlerinde
gerçekleşmiştir. Hz. Osman’ın, hilafetinin ilk altı yılından sonraki uygulamalarıyla Hz. Ali’nin de Mu-
aviye karşısındaki haklı davasını hakeme götürmeyi kabul ettiği için küfre düştüğünü iddia etmişlerdir.
Onlara göre halife olmak için Kureyşli olmak diye bir şart yoktur. Köle bile olsa ilim ve cesaret sahibi her
Müslüman halife olabilir. Ayrıca iman ve ameli birbirinden ayrılmaz bir bütün kabul ettikleri için büyük
günah işleyen bir kimsenin İslam dairesi dışına çıktığını söylemişlerdir.
BİLGİ KUTUSU_______
Mezhepler;
-Din değil dinin yorumudur.
-Düşünce zenginliğidir.
-Kolaylıktır.
-İnsan ürünüdür.
-Değişime açıktır.
-Sorunlara çözüm arayışıdır.