Turksoylencesozlugu

S a y f a | 118
dolaşır, kimi zaman iriyarı, bazen de cüce görünüşlüdür. Başında daima bir börk (başlık) taşır. Bir insan
bu börkü kapmayı başarırsa elinde bu börkün büyüklüğünde altın kalacağı söylenir. Kara kedi şeklinde
de görülebilen kamosun üzerine çöktüğü insan, kanının çekilip damarlarının kuruduğunu sanır. Bazı
görüşlere göre eski Ortadoğu (Moab, Asur) mitolojileriyle de bağlantılıdır ve bu kültürlerde insanları
boğarak öldürdüğüne inanılır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Kamos: (Kam). Göz alıcı, büyüleyici varlık demektir. Arapça Kabus sözcüğüyle de bağlantılı
gibi görünmektedir. Kamaz ise rüzgar demektir. Kapmak fiili ile de bağlantılıdır.
(Bakınız: BASTIRIK)
KANIM HAN: Güven Tanrısı.
Yeryüzündeki dürüst ve güvenilir insanları korur. Ülgen Han’ın oğludur. Er Kanım olarak anılır.
Güvenilirlik Türk inanç sistemindeki önemli kavramlardan birisidir. “Eline, beline, diline sahip ol!”
(Hacı Bektaş-ı Veli) sözü bu anlayışın en özlü ve en muhteşem anlatımıdır. (Kaynak: Türk Söylence
Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Kanım: (Kan). Soyluluk, inanç, güven gibi anlamları vardır. Kan- fiili, ikna olmak anlamına
gelir. “Kandırmak” eyleminin kökü de budur. Azericede “kanmaz” diye anlamayan, ikna olmaz
kişilere denilir.
KANIKAY HANIM: Söylencesel Hanım.
Eşdeğer: KANIKEY (KENİKEY) HATUN
Manas Han’ın karısıdır. Savaşçı Kırk Kız yardımcısı vardır. Oğluna kız arayan Manas’ın babası ondan
daha iyi bir eş bulamadığını ifade eder. Kanıkay Hatun iyi bir binicidir, savaşçıdır. Kocasına yerinde
öğütler verir. Manas öldüğünde İlaç yaparak kocasını diriltir. İyi bir eşin ne kadar önemli olduğu bu
şekilde simgeselleştirilmiştir. Sadıktır, kocasının ismine gölge düşürmez. (Kaynak: Türk Söylence
Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Kanıkay: (Kan). Soyluluk anlamı içerir. Kanık (Kanaatkar) sözcüğü ile de bağlantılı gibi
görünmektedir. Moğolca Hanı/Kanı sözcüğü eş anlamına gelir.
KANIRMAĞI: Yeraltı Nehri.
Eşdeğer: GANIRMAK
Yeraltında akar. İçindeki sıvı su değil kandır. Kan ölümü, ateşi, öfkeyi simgelediği gibi aslında yaşamın
da sembolüdür, bu nedenle yaşam ve ölüm arasındaki sınırı simgeler. Bu ırmak masallarda bazen
uçan atlarla geçilir. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Kan Irmağı: Kan + Irmak
KARABASAN: Kabus.
Eşdeğer: GARABASMA
Geceleri insanların üzerine çöken kötücül varlık. Kabuslara neden olur. Genel anlamda ise insanların
kötü şeyler görmesi demektir. Korkulu rüyalardır. Bazı yörelerde Karakura adlı bir varlığın neden
olduğu düşünülür. Ağırbasma ifadesi de kullanılır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Karabasan: Kara “Siyah” + Basmak
(Bakınız: KAMOS, KARABASMAK, KARABASTI)
D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ