Turksoylencesozlugu

S a y f a | 234
� Yaztumşuk: (Yaz/Yas/Yaş/Cas/Çaş). Aynı zamanda birer kelime olan bu kökler farklı
lehçelerde demir, tunç, pirinç ve metal anlamına gelir.
(Bakınız: YAZTIRNAK)
YEK: İblis.
Eşdeğer: YİK, YEG, YİĞ
İnsanoğlunu yoldan çıkaran ve kötülüğün simgesi olan varlık. Tanrıya isyan etmiştir. Kısa boylu ve
güçlü bir varlıktır. Alemin karanlık güçlerini temsil eder. Yerin altında yaşar. Yaka adlı kötü ruh ile de
bağlantılıdır. Çak veya Çek denilen yine Şeytan anlamını içeren sözcük ile de ilişkili görünmektedir.
Yiğ: Verem, Yiğnik: Dizanteri demektir. Bulgar kültüründe Yaga adlı bir cadı figürü vardır. (Kaynak:
Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Yek: (İğ/Yiğ) ve (Çak/Cak/Yak). Hastalık, kötülük, fesatlık kavramlarını barındırır. İddia edildiği
gibi Arapça veya Farsça kökenli değildir. İğrenmek fiili yine bu kökten gelir.
(Eşanlam: ÇAK)
YEL ANA: Rüzgar Tanrıça.
Eşdeğer: CEL (ÇEL, ŞİL, CİL, ZEL, TIĞAL) ENE
Moğolca: SALHIN (HALHIN) ECE
Macarca: SZEL ANYA
Macar mitolojisinde Zel Ene (Szelanya) olarak bilinir. Eskiden yaşamsal unsurlardan birisi sayılan
havanın hareketli hali olan yel için algılanan canlılık içeriği daha sonra ruh, cin gibi kavramları da
çağrıştırmaya başlamıştır. Macarlara göre dünyanın sonundaki büyük bir dağda bulunan bir mağarada
yaşar ve bu mağaranın etrafında güçlü fırtnalar döner. Bu mağarayı koruyan Yel Ana kendisi güçlü bir
kasırga olup eser. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Yel: (Yel/Yil/İl). Esinti anlamı vardır. Havanın yer değiştirmesi nedeniyle meydana gelen akım.
Ruh, can, gizem gibi anlamlarla aynı kökten kaynaklanır. Rüzgar, esinti demektir.
(Yansı: YEL ANA)
YEL ATA: Rüzgar Tanrı.
Eşdeğer: CEL (ÇEL, ŞİL, CİL, ZEL, TIĞAL) EDE
Moğolca: SALHIN (HALHIN) EÇEGE
Macarca: SZEL ATYA
Macarlar Zel Kralı (Szelkraly) adı da verirler. Dünyadaki tüm fırtınaların, rüzgarların, kasırgaların,
hortumların, tayfunların yöneticisi olan Tanrı. Harman savurmak isteyen köylüler Yel Ata’yı yardıma
çağırırlar. O da samandan bir avuç alarak atına yem alarak götürürmüş. Atı rüzgara dönüşür ve bir
anda istediği yere ulaşır. Yel Ata’ya bağlı iyeler şunlardır. Etrüsklerde Cel adlı bir yer altı Tanrısı vardır.
- Holoruk/Holloruk İyesi: Hortum Ruhu.
- Kasırga/Gasırga İyesi: Tayfun Ruhu.
- Borağan/Burağan/Boran İyesi: Fırtına Ruhu.
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)
� Yel: (Yel/Yil/İl). Esinti anlamı vardır. Havanın yer değiştirmesi nedeniyle meydana gelen akım.
Ruh, can, gizem gibi anlamlarla aynı kökten kaynaklanır. Rüzgar, esinti demektir.
(Yansı: YEL ANA)
D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ