04.10.2012 Views

Turksoylencesozlugu

Turksoylencesozlugu

Turksoylencesozlugu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

S a y f a | 152<br />

� Merde: (Mer/Ber). Bilgelik ve deha anlamları içeren bir köktür. Mergen sözcüğü ile aynı<br />

kökten gelir.<br />

MERGEN HAN: Akıl Tanrısı.<br />

Eşdeğer: PERGEN (MEREGEN) HAN<br />

Herşeyi bilir. Aklı ve zekayı temsil eder. Göğün yedinci katında oturur. Bilgelik sahibidir. Herşeyi bildiği<br />

için her şeye gücü yeter. Oku ve yayı vardır. Bilgeliğiyle attığı ok hedefini şaşırmaz. İnsanlara bilgelik<br />

verir. Bilimi ve felsefeyi simgeler. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />

� Mergen: (Ber/Per/Mer). Okçu, Nişancı, Kahraman demektir. Moğolcada bilge, deha demektir.<br />

Mançu dilinde de birebir aynı biçimde Mergen olarak yer alır.<br />

MILAHSIN HANIM: Hayvan Tanrıçası.<br />

Eşdeğer: MALAHSIN HANIM<br />

Ahır hayvanlarını korur. Türk ve Moğol kültüründe ahır hayvanları toplumsal yaşamın<br />

sürdürülmesindeki en önemli unsurdur. Ahır hayvanları büyükbaş ve küçükbaş olarak ikiye ayrılır.<br />

Buna göre de bu hayvanları güden kişilere farklı adlar verilir.<br />

- Güder: Çoban<br />

- Sığırtmaç: Sığır Çobanı<br />

- Tavartmaç: Koyun Çobanı<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />

� Mılahsın: (Mal). Büyükbaş hayvan anlamı taşır. Arapça eşya, ürün anlamına gelen Mal ile<br />

hiçbir ilgisi yoktur.<br />

MISTAN: Cadı.<br />

Eşdeğer: MASTAN, MUSTAN, MİSTEN<br />

Çirkin suratlı yaşlı bir kadındır. İnasanların kanını emer veya kaçırıp yer. Mastan (Mıstan) Kempir adlı<br />

bir dev anasından bahsedilir, dev cadı olarak anlamak mümkündür. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü,<br />

Deniz Karakurt)<br />

� Mıstan: (Mas/Bas). Basmak, bastırmak fiili ile bağlantılı olması muhtemeldir.<br />

(Bakınız, Benzer: PİSTEN)<br />

MİTE: Bit Cadısı.<br />

Eşdeğer: BİTE, PİTE<br />

Üstü başı pislik içindedir. İhtiyar bir kadın kılığındadır. Bazen 12-13 yaşlarında bir çocuğa dönüşüverir.<br />

İnsanların arasında dolaşarak genç ve saf kızları kandırıp evine götürür ve onlara başındaki bitleri ve<br />

pireleri temizletir. İnsan ayağı değmemiş ormanlarda ve dağlarda yaşar. Kızların dizkapaklarından<br />

kanlarını emer ve birkaç gün sonra öldüklerinde onları yer. Etrafına uyuz hastalığı ile bit ve pire saçar.<br />

İnsanlar tarafından kandırılarak bilmediği yerlere gitmemeyi vurgulayan bir karakterdir. (Kaynak: Türk<br />

Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />

� Mite: (Bit). Bitmek, yokolmak anlamlarını da içerir. Bit sözcüğünden türemiştir, bitli demek<br />

olabilir.<br />

MORDOK HAN: Bereket Tanrısı.<br />

Eşdeğer: MORDO HAN<br />

Teleğütlerin Tanrılarından birisidir. Fakirlere yardım eder, kötüleri cezalandırır.<br />

D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!