You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 149<br />
buldukları bu garip dev hayvanların dişleri ile çadırlarını süslemiş, postlarını ısınmak için kullanmış ve<br />
hatta donmuş etini eritip yemişlerdir. Günümüze kadar Dolganlar'da hâlâ mamutların fildişiyle<br />
yapılmış ev eşyaları ve süsler bulunmaktadır. Evenklerde Şeli adlı Mamut görünümlü bir Tanrı<br />
mevcuttur. Türkçede Yağan/Yağna, Tuva Türkçesinde Çağan, Moğolcada Zağan/Dıgan kelimeleri fil<br />
demektir ve bazı masallarda bu sözcüklerle rastlanan unsurlardan birisidir. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Mamut: (Mam/Bam). Yakutça’da Büyük Fil demektir. Maymut (Baymut) sözcüğünün<br />
değişmiş biçimi olabilir.<br />
MANAS HAN: Söylencesel Hakan.<br />
Kırgız söylence kahramanı. Kırgızların bir Ulus haline gelmelerinde büyük bir etkisi olmuştur. Hatta<br />
destanın kendisi bile Kırgızları bir araya getiren ortak bilinç aşılayan bir etkendir. Kırk yiğidi vardır ve<br />
bu yiğitlerin kendi aralarında da bir hiyerarşi vardır. Manas’ın karısı Kanıkay Hanım’ın da savaşçı Kırk<br />
Kız’ı (yardımcıları) vardır. Doğarken elinde bir kan pıhtısı vardır. Anasının karnında on ay kalmıştır.<br />
Anadoluda söylenen ve karşısındakinin kendisini üstün görmesini vurgulayan “Sen on aylık mısın?”<br />
sorusu ile bu durum ilginç bir benzerliğe sahiptir. Pek çok söylence kahramanı gibi o da bir günde bir<br />
yaşına yedi günde yedi yaşına gelir. Altı yaşındayken güreşmeye başlar. İlerleyen yıllarda büyük bir<br />
savaşçı olur. Öldükten sonra tekrar dirilir. Manasçılar tarafından destanı ezberlenir ve nesilden nesile<br />
aktarılır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Manas: (Ban/Man/Yan). Heybetli, görkemli anlamına gelir. Ayrıca bu sözcük huy, mizaç<br />
karakter demektir. Türkçede Yağan/Yağna, Moğolca Zağan, Tuvaca Çağan sözcükleri ile aynı<br />
kökten gelir ve bunların tamamı fil demektir. Eski Altaycada öğrenmek anlamı da kökün<br />
içinde mevcuttur.<br />
MANGUS: Canavar.<br />
Eşdeğer: MANGIS, MONGUS, MOGUS<br />
Moğolca: MONGAS, MANGAS<br />
Hortlak, dev, ejderha gibi içeriklerin tamamını kapsar. Amırga Mongus korkunç bir devin adıdır.<br />
Andalma Moğus ise Erlik tarafından yaratılmış bir canavar olup denizden dilini çıkararak insanları<br />
yakalayıp yutar. Moğol mitolojisinde Karamangıs adlı bir ejderha bulunur. Tunguz ve Mançu dillerinde<br />
de benzer anlamlarla yer alır. Buryatlarda geçen Mangaday (Mangatkaş) ise çok başlı ejderhadır.<br />
Dünyanın sonunda yaşarlar ve çok iri cüsselidirler. Çoğu zaman siyah ve sarı renktedirler. İrandaki<br />
ateşperest büyücü/rahipleri ifade eden Maguşlar (Mecusiler) ile ilgili olduğu öne sürülmektedir, fakat<br />
aradaki kavramsal bağlantı yeterli değildir. Olası bir açıklama benzer sözcükler nedeniyle anlam<br />
kayması gerçekleştiğidir. Etrüsk Mitolojisindeki Mantus adlı Şeytani varlık ile de bağlantısı olma<br />
ihtimali vardır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Mangus: (Man/Ban) ve (Moğ/Boğ). Boğaz, boğmak fiilleriyle bağlantılı olabilir. Ayrıca Man<br />
kökü heybetlilik ve büyüklük ifade eder. Türkçede Yağan/Yağna, Moğolca Zağan, Tuvaca<br />
Çağan sözcükleri ile aynı kökten gelir ve bunların tamamı fil demektir.<br />
(Bakınız: ŞULBUS)<br />
Açıklama: Maguşlar ateşperest rahip sınıfıdır. Sihir yapabilme, rüyaları yorumlayabilme ve göğe<br />
bakarak öngörülerde bulunabilmeleriyle tanınmaktaydılar. Maguşların bu güçleri nedeniyle Mazdek<br />
ve Zerdüşt dini üzerinde etkili oldukları söylenir. Zerdüştlüğün Ateşperestlik olarak algılanmasıyla<br />
birlikte Ateşgede (Ateş Tapınağı) rahipliği yapmışlardır.<br />
D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ
Change language