04.10.2012 Views

Turksoylencesozlugu

Turksoylencesozlugu

Turksoylencesozlugu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

S a y f a | 199<br />

79. Tad Han: Geyik Tanrısı. Rengeyiklerini korur.<br />

80. Dülen Han: Işık Tanrısı. Gökyüzü ışıklarını “aurora” ortaya çıkarır.<br />

81. Erin Han: Aşk Tanrısı. Erkeklerin gönlüne sevgi verir. Hanı Hatun ile birlikte anılır.<br />

82. Hanı Hatun: Aşk Tanrıçası. Kadınların gönlüne sevgi verir. Erin Han ile birlikte anılır.<br />

83. Gere Hatun: Ev Tanrıçası. Bilgelik sahibidir. Bazen Ülgen’in karısı olduğu söylenir.<br />

84. Habata Han: Işık Tanrısı. Habata Gerel (Aydınlık Habata) olarak anılır.<br />

85. Gurusa Han: Balıkçı Tanrısı. Karısının adı da aynıdır.<br />

86. Gurusa Hatun: Balıkçı Tanrıçası. Kocasının adı da aynıdır.<br />

87. Zala Han: Çocuk Tanrısı. Çocukları korumak için yeryüzüne iner.<br />

88. Elbite Han: Kıskançlık Tanrısı. Diğer Tanrıları kıskandığı söylenir.<br />

89. Kurkıl Han: Yaratıcı Tanrı. Yeryüzündeki canlıları yaratır.<br />

(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />

� Tanrı: (Dan/Tan). Şaşırmak, hayret etmek anlamları vardır. Sümerce kökenlidir. Sümercede<br />

Dingir veya Tingir olarak yer alır. Tanımak, tan gibi sözcüklerle bağlantılıdır. Eski Türkçe,<br />

Moğolca ve hatta Tunguz-Mançu dillerinde saymak, hesaplamak, bilmek, bilgi sahibi olmak<br />

anlamları içeren bir köktür. Moğolca Tenreh fiili güçlendirmek manası taşır.<br />

(Bakınız: BAR, OĞAN, KUDAY, TURA)<br />

TANRIDAĞI : Kutlu Dağ.<br />

Eşdeğer: TENGRİTAV, TANGARATAĞ veya TANRIDAĞLARI, TANGRITAVLAR<br />

Çok eski dönemlerden beri, kutsanarak, Tanrı tarafından yalnızca Türklere tahsis edildiğine inanılan<br />

ve halen kutlu kabul edilen sıradağların genel adı. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />

� Tanrıdağı: Tanrı + Dağ<br />

TANRIÇA: İlahe.<br />

Çoktanrılı inançlarda Dişi Tanrı. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />

� Tanrıça: (Dan/Tan). Şaşırmak, hayret etmek anlamları vardır. Sümerce kökenlidir. Sümercede<br />

Dingir veya Tingir olarak yer alır. Tanımak, tan gibi sözcüklerle bağlantılıdır. Eski Türkçe,<br />

Moğolca ve hatta Tunguz-Mançu dillerinde saymak, hesaplamak, bilmek, bilgi sahibi olmak<br />

anlamları içeren bir köktür.<br />

Açıklama: Türk dilinde -ça ve -çe eki ile dişil sözcükler üretilmesi pek yaygın değildir. Kimi görüşlere<br />

göre bu ekin dişil sözcük türetme amacıyla kullanılması dilin yapısına aykırıdır, bozulmadır. Bu ek<br />

aslında küçültme eki olarak kullanılır. İl ve İlçe gibi… Türkçede asıl cinsiyet eki -an ve –en ekidir. Ve bu<br />

ek tamamen yansız olarak cinsiyeti tersine çevirir. Örneğin:<br />

- Bay ve Bayan: Efendi ve Hanımefendi<br />

- Kız ve Kızan: Kız Evlat ve Erkek Evlat<br />

- Çav ve Çavan: Eril Organ ve Dişil Organ<br />

- Ök ve Öken: Anne ve Baba<br />

Türkçede dişil sözcükler türetmek için kullanılan bir yol (çok sık olmasa da) –ım –im ekidir.<br />

- Han ve Hanım: Kral ve Kraliçe<br />

- Beğ ve Begüm: Ağa ve Hanımağa<br />

Yine de Tanrıça sözcüğünün türetiliş biçiminin aşağıdaki örneklere de uygun olduğu söylenebilir.<br />

- Kıral (Kral) ve Kıralça (Kraliçe): Melik ve Melike<br />

- Tigin ve Tiginçe: Prens ve Prenses<br />

D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!