You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S a y f a | 126<br />
Kızagan adlı üç oğlu vardır. Ülgen, İyilik ve merhametini yani cemalini; Kızagan, öfke ve intikamını yani<br />
celalini; Mergen ise bilgelik ve hikmetini yani egemenliğini temsil ederler. Görkemli bir varlığa<br />
sahiptir. Somut nitelemeler pek fazla yapılmamış ancak soyut yönü üzerinde daha çok durulmuştur.<br />
Ana ve Ata olarak (hem eril hem dişil, yani nötür olarak) tanımlandığı kaynaklar mevcuttur. İnsan<br />
biçimli olarak pek fazla tasvir edilmez. Kışı yeryüzünde yazı gökyüzünde geçirir. Değişik renklerde<br />
yıldırım çaktırır. Onun yıldırımına çarpılan kişi şaman olur. Bazı batılı kaynaklarda Kuara (Kuğara)<br />
olarak geçer. Bu takdirde Urartulardaki Kuera ile bağlantılı görünmektedir. Bulgarlarda da bu isimle<br />
rastlanır. Kuğara (Koğara)’nın Kayra Han ile farklı Tanrılar olduğunu öne süren görüşlerde vardır. Kara<br />
Han ile karıştırılmamalıdır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Kayra: (Kay). Lütuf, İhsan demektir. Kayırmak fiili ile aynı kökten gelir. Kayramak ise korumak<br />
himaye etmek, lütfetmek demektir. Moğolca Hayra sözcüğü aşk anlamına gelir.<br />
Açıklama: Kayra Han ile Kara Han aynı kişi olarak nitelense de bu durum sesbilimsel ama yaygın bir<br />
yanlışlıktır. Çünkü Kara sözcüğü içerisinde daha çok olumsuz anlamlar barındırır. Kara Han farklı bir<br />
mitolojik kişiliktir (Oğuz Han’ın babasıdır).<br />
(Karıştırılan: KARA HAN)<br />
KAZAK HAN: Söylencesel Hakan.<br />
Kazakların Atası olarak kabul edilir. Alaş Han’ın oğludur. Üç oğlu vardır:<br />
1. Bakarıs. Neslinden gelenler Uluğ Cüz’ü oluştururlar. (‘Sol Kazakları’ veya ‘Büyük Otağ’.)<br />
2. Akarıs. Soyundan gelenler Orta Cüz’ü oluştururlar. (Orta Kazakları’ veya ‘Orta Otağ’.)<br />
3. Yanarıs. Soyun Küçük Cüz’ adıyla anılmıştır. (Sağ Kazakları’ veya ‘Küçük Otağ’.)<br />
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Kazak: (Kaz). Kahraman, başıboş, özgür, sert anlamlarına gelir. Kaz kökü konup göçmek<br />
içeriğine sahiptir. Atlı asker anlamında da kullanılır.<br />
KAZIRGAN: Cehennem Çukuru.<br />
Kötü ruhların doğruluğa gelmesi için, geçici bir süre kaldığı ateş çukuru. (Kaynak: Türk Söylence<br />
Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Kazırgan: (Kaz). Çukur anlamı taşır. Kazımak ve kazık sözleri ile aynı köktendir.<br />
(Bakınız: TAMAĞ)<br />
KELÇE: Kel Kahraman.<br />
Eşdeğer: KALÇA, KEÇEL<br />
Çokbilmiş, kurnaz ve talihlidir. Ukala ve alaycı olarak da görünür. Kendisini kele dönüştürerek öteki<br />
dünyaya bile gidebilir, göğün yedi katını ve yıldızları dolaşır. Altay efsanelerinde kel kadın şaman<br />
ölüleri bile diriltir. Bu nedenle kellik bir güç simgesidir. Güneşli bir günde kar yağdırır, fırtına çıkarır.<br />
Manas Destanında Targıl Taz adlı bir kahin vardır (Taz, kel demektir). Kel/Kal sözcüğünün Moğolca Gal<br />
“Ateş” sözcüğü ile de bağlantısı vardır. Ateş kutsallık ve güç içeren bir enerjiye sahiptir. Moğolların<br />
Gal Han adlı bir Tanrıları vardır. (Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt)<br />
� Kelçe: (Kel). Saçsızlık ifade eder. Dayanıklı olmak anlamı da kökün içinde gizlidir. Moğolca<br />
Heleh/Kele, Kalmukça Kelehe konuşmak, gevezelik etmek demektir ve Kelçe’nin lafazanlığı ile<br />
de bağlantılıdır.<br />
(Bakınız: KELOĞLAN, TAZŞA, KELEY)<br />
D e n i z K A R A K U R T TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ
Change language