10.03.2014 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

--TİCARET VE ZİRAAT NEZARETİ MEMALiK-İ OSMANİYE'DE OSMANLI ANONiM ŞiRKETLERİ --<br />

54. HÜDAVENDİGAR OSMANLI SEYR-i SEFAİN ANONİM ŞİRKETİ<br />

Şirket Bursa Ticaret Odası'nın teşebbüsüyle sahillerde ticaret eşyası ve yolcu nakliyatı için vapur<br />

işletmek maksadıyla 20.000 lira sermaye ve 30 yıl süreyle 7 Nisan 1911 tarihinde kurulmuştur. İdare<br />

merkezi Bursa'dadır. Sennayesi 1 liralık 20,000 hisseye bölünmüştür, yüzde 50 oranında artırmaya<br />

yetkilidir. Kurucular ile İdare Meclisi üyeleri Osmanlı vatandaşı olmak zorundadır. Sermayenin yüzde 25'i<br />

toplandıktan sonra şirket kesin olarak kurulmuş sayılacaktır. Sermayenin V4'ü kayıt sırasında 2. Wü 2 ay<br />

içerisinde kalan yarısı şirketin ihtiyacına göre İdare Meclisi kararıyla toplanacaktır. Yarı bedeli ödenineeye<br />

kadar hisseler sahipleri narnma daha sonra hamiline yazılacaktır. İlk 3 sene için İdare Meclisi kurucular<br />

arasından seçilir. Genel Kurul tarafından seçilecek olan İdare Meclisi 'nin ll üyesinden ilk yıl 5, ikinci yıl6<br />

üye değiştitilrnek suretiyle her iki yılda bir defa yenilenecektir. Meclisin haftada bir defa toplanması gerekir.<br />

Bir konuda iki defa oy eşitliğinin sağlanması halinde ilgili konu reddedilmiş sayılır. Meclis üyelerinin<br />

100 hisse senedine sahip olması şarttır.Genel Kurul her sene Nisan ayı içerisinde en az on hisseye sahip<br />

hissedarların katılımıyla toplanır. Bir hissedarın lO'dan fazla oyu olamaz. Tadil edilen 12. madde uyarınca<br />

İdare Meclisi'nin üç toplantısında özürsüz olarak bulunmayan üyeler istifa etmiş sayılır. Genel Kurul<br />

gündemine İdare Meclisi'nin teklifinden ayrı olarak sermayenin 1/lO'nuna sahip hissedarların toplantıdan<br />

20 önce yapacakları teklifleri de alınır. Sermaye artırımını görüşecek Genel Kurul'da sermayenin yarısı<br />

temsil edilmelidir. Mali yıll Mart'ta başlar.<br />

Yıllık temettünün yüzde 20'si ihtiyat akçesi için, yüzde 8 İdare Meclisi üyelerine, yüzde 2'si kurucular<br />

arasında taksim edilir. Artan miktarın yüzde 70'i temettü olarak dağıtılır. ihtiyat akçesi için sermayenin<br />

mali işlemlerini görüşmek için 25 Nisan 1913 tarihinde Bursa Ticaret Odası'nda toplanan Genel Kurul'a<br />

verilen evraklara göre, şirket satın aldığı Başlangıç isimli vapurla Mudanya İstanbul arasında taşımacılığa<br />

başlamıştır. İdare-i Mahsusa'nın Plevne ve Nilüfer vapurlarının bu hatta konulmasından sonra rekabete<br />

devam etme imkı1nı görülmediğinden vapur, Dersaadet-Karabiga hattına alınmıştır. İşe başlarken yapılması<br />

zorunlu görülen masrafların önemine ve İtalya Harbi'nin tesirlerine rağmen birinci yılın hesapları 1.000<br />

lira safi temettü ile kapanmıştır. Nizarnname hükümlerine göre dağıtılan temettüden ödenmiş sermayeye<br />

yüzde 7 kar payı vermiştir. Bilançoda satılmaksızın ikinci seneye devredilen hisse bedeli olarak 4.947.00<br />

kuruş ve hissedarların zirnıneti olarak 697.950 kuruş görünmektedir. Toplam 1.192.650 kuruşun şirket<br />

sermayesinden çıkarılması halinde geri kalan 807.350 kuruş ilk senede tedavülde olan sermayeyi teşkil<br />

eder. Oysa nizamnamenin ilgili maddesinde sermayenin V4 lik kısmının kayıt sırasında 2. Wünün 2 ay<br />

zarfında ödenmesi şart olduğuna göre bilançoda sermayenin yarısının tamamen tahsil edildiğini göstermek<br />

gerekirdi. Sonraki yıllarda şirketin ne şekilde idare edildiğini gösterecek şekilde dosyasında vesikaya<br />

rastlanılmamıştır. Ancak Harbiye Nezareti ile Bursa valiliği arasında cereyan eden yazışmalardan şirkete<br />

ait Başlangıç ve Sağdıç isimli vapurlara cihan harbinin çıkması üzerine askeri nakliyat için el konulduğu<br />

bunlardan birinin hatırıldığı diğerinin de İzmir Limanı 'na iltica ettiği anlaşılmaktadır.<br />

169<br />

dörtte biri ya da yarısı gibi bir sınır mevcut değildir. Devamlı olarak kesilmesi gerekir. Mali durum, ilk yılın

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!