Untitled

üzere- Osmanlı Bankası Paris şubesi tarafından kupon bonoları verilmesi kararlaştırılmıştır. Bundan sonraki
senelere ait evrak dosyada bulunmadığından incelenmesi adı geçen evrakın gönderilmesine bağlıdır.
Şirketin işlemleri genel olarak rağbet edilecek düzeyde değildir. Tabiiyet itibarıyla Osmanlı görünen bu
Şirketin kurucuları Alber Alyoti, Jhon Araktayhi, C. F. Ziro, J. A. Key, J. A. Saykis, H. Jiklar Efendilerdir.
Sermayesi her biri 5 liralık 15.000 hisseye bölünmüş 75.000 liradan ibarettir. Genel Kurul sermayeyi
yarıya kadar artırma yetkisine sahiptir. Hisse senetleri nama yazılıdır. Sermaye artırımına gidilmesi halinde
eski hissedarların yeni hisseleri almakta rüçhan hakkı olacaktır. İdare meclisine 5-11 arasında üye seçilecek
bunun için her üyenin 100 hisse sahibi olması şartı aranacaktır.
Safi temettüden amortisman ve gerektiğinde olağanüstü yedek akçe ayrıldıktan sonra öncelikle yüzde 5
adi ihtiyat akçesi ,ikinci olarak sermayeye yüzde 6 ödenmesi için gerekli miktar ayrılacaktır. Geri kalandan
yüzde 1 O İdare Meclisi'ne, yüzde 45 kurucu hisselerine, yüzde 45 temettü hissesi olarak hisse sahiplerine
verilecektir.
sermayesine tahsis ve kaydedilecek her iki hisse senedi için bir adet kurucu hissesi verilmek üzere 7.500
ve ihtiyaten saklanmak üzere 1.000 kurucu hissesi daha tahsis edilecektir. (Başkalarının parasını kendi
hesaplarına çalıştırınanın bu kadar anlamsız bir şeklini bilmiyorum.) Şirketin 1914 Haziran ayında toplanan
Genel Kurulu 'na verilen İdare Meclisi raporlarından anlaşıldığına göre 1912 mali yılında sermayenin yüzde
40 tahsil edilmiştir. Bu para ile fabrika kurulacak arsa satın alınmış, inşaat ve tesisat için gerekli işlemler
başlatılmıştır. Ucuz fiyatla alınan bir miktar pamuk daha sonra satılarak 1.264 lira gelir temin edilmiştir.
Fazla giderler için bankalardan 5.285 lira avans alınmıştır. 1913 yılı bilançosunda 75.000 lira sermayenin
tamamen tahsil edildiği, bu paranın inşaat ve aletler için harcandığı görülmektedir. Henüz işleme başlamadığı
için faaliyeti hakkında bir fikir elde edilememiştir. Kurucuların yabancı olması ve idarenin kendi ellerinde
bulunması, şirketin memleket malı olarak kabul edilmesine engel olmaktadır.
8. İSTANBUL BANKASI
Şirketin kuruluşu 5 Temmuz 1911 tarihinde tasdik edilmiştir. İç tüzüğün matbu nüshasında 29 Mayıs
191 1 tarihi gösterilmektedir. Bunun padişah iradesinin tarihi olınası mümkündür. İdare merkezi İstanbul' da
bulunan şirketin kurucusu Ahmet Kemal Bey' dir. Her türlü sarrafiye, ticaret ve nafıa işlemlerini yürütmek
üzere kurulan şirketin sermayesi 22.000 Osmanlı Lirası ve süresi 75 senedir. Mültezimliğe varıncaya kadar
faaliyet sahası dışında hiçbir iktisadi konu bırakmayan şirketi ticari, sınai, zirai, mali her hangi bir sınıfa
65
Bu şirketin dikkat çeken tarafı kurucu hisseleridir. Kuruculara ait 12.000 hisseden ayrı olarak şirket
Süresi 40 yıl olan şirketin İdare merkezi İzmir'dedir.
anonim şirket, esasında Fransız serınayesiyle meydana gelmiş bu yüzden hükümetle sürdürülen ilişkileri
siyasi olaylardan etkilenmiştir.
7. İZMİR PAMUK İMALATI OSMANLI ANONİM ŞİRKETİ
Bu şirketin kesin kuruluş kararı 13 Ocak 1912 tarihinde Ticaret Nezareti tarafından tasdik edilmiştir.
iradi mütehavvil tahvillerin faiz ödemelerine imkan olmadığından sahiplerine -önceden karar alındığı
--TİCARET VE ZİRAI\ T NEZARETİ MEMALİK-i OSMANİYE'DE OS MA NU ANONiM ŞİRKETLERİ -- •