10.03.2014 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

-- TİCi\RET VE Z[Ri\AT NEZARETİ MEMALİK-İ OSMi\NİYE'DE OSMANLı ANONiM ŞİRKETLER1 --<br />

yüzde 4 miktarında para ayırmaya Genel Kurul yetkilidir. Kura isabet eden hisse senetleri yerine sahiplerine<br />

intifa hissesi verilir. ihtiyat akçesi sermayenin dörtte birine ulaşıncaya kadar kesilmeye devam edilir. Bu<br />

para güvenli yerlerde işletilecek ve neması üzerine ilave edilecektir. YüzdeS faiz ödemelerinde ortaya çıkan<br />

eksiklik bu paradan karşılanacaktır. Şirketin mali durumu, şubat ı 916 sonunu gösteren bilanço dikkate<br />

alınırsa 65.000 lira sermayenin 7.516 lirası henüz tahsil edilmemiştir. Temettü olarak gösterilen 1.792<br />

liranın nizamnameye göre 179 lirası ihtiyat akçesi olarak ayrılmış geri kalan miktar yine usulüne göre<br />

dağıtılmıştır. Birinci tertip hisse senetlerinin ı 917 senesi içinde tamamen satıldığı, 30 Ekim 1917 tarihinde<br />

toplanan olağanüstü Genel Kurul'un evraklarından anlaşılmaktadır. 30 Aralık 1917 tarihli olağanüstü genel<br />

kurulda alınan karara göre şirketin faaliyet sahasını genişletmesi gerekçe gösterilerek sermayenin bir kat<br />

daha artırılması onaylanmıştır.<br />

68. OSMANLI İTİBARI MİLLİ BANKASI<br />

1 Ocak 1916 tarihli padişah iradesi ile bütün banka işlemleri ile uğraşmak maksadıyla 30 yıl süreli<br />

anonim şirket halinde kurulmuştur. Merkezi İstanbul'da bulunan şirket İdare Meclisi kararıyla yabancı<br />

ülkelerde ve Osmanlı vilayetlerinde şube ve acente açmaya, muhabir bulundurmaya yetkilidir. Hazine<br />

tarafından satın alınacak belirli sayıda hisse ile devletin kurucular arasına katılması, bu şirketi devletin<br />

resmi ve milli bankası haline getirmiştir. Böylece banka Rayhisbank Fransız bankası, İngiltere bankası gibi<br />

mali kuruluşlara benzer bir hal almıştır. Bankaya verilen imtiyazlar ve tanınan muafiyetler hakkında 21<br />

Şubat 19 ı 7 tarihinde çıkarılan kanun gereğince bankanın sermayesi, ihtiyat akçe si, temettüatı, işlemlerine<br />

başiayabilmesi için gerekli olan gayrimenkulleri ile depo ve mağazaları gerek mevcut gerekse daha sonra<br />

konulacak vergilerden muaf tutulmuştur. Aynı şekilde hisse senetleri, haberleşme ve sair evrakı; damga<br />

vergisinden ve Hicaz ianesinden muaf olacaktır. Tesislerin kuruluşu için dışarıdan getirilecek kasalar ve<br />

sair mobilyadan gümrük vergisi alınmamıştır. Hisse senetleri bedellerinin ödenmiş kısmı üzerinden resmi<br />

dairelerde kefalet akçesi olarak kabul edilecektir. Haberleşme, para ve sair gönderileri üzerinden posta<br />

ücreti de alınmayacaktır.<br />

Sermayesi 10 liralık 400.000 hisseye bölünmüş 4.000.000 liradır. Hisse senetleri 1, 5, 10, 20, 50,<br />

100 liralık olmak üzere 6 tertibe ayrılmıştır. Sermayenin yarısı ödendikten sonra kesin şekilde kurulmuş<br />

sayılacaktır. Hissedarlar Genel Kurul kararıyla sınırsız şekilde sermaye artırımına gidebilirler. Sermayenin<br />

artırımı halinde çıkarılacak hisse senetlerini fey ihraç ile satın almak konusunda, eski 400.000 hissenin<br />

sahiplerinin rüçhan hakkı vardır. Bu hakkın kullanım şartları ve süresine idare meclisi karar verecektir.<br />

Hisse senetleri isme yazılı ve Osmanlı vatandaşlarına ait olacaktır. İdare Meclisi henüz talep edilmeden<br />

önce hisse senetlerinin geri kalan taksitlerini ödeyen hissedarlam bu taksitlerin vade tarihine kadar yüzde<br />

4 faiz verebilir. Hissedarlar İstanbul'da bir ikametgah göstermek zorundadırlar. ikametgah belirtmeyenler<br />

bankanın İdare merkezini ikametgah kabul etmiş sayılır. Bankayla hissedarlar arasında ortaya çıkacak<br />

anlaşmazlıklar yalnızca İstanbul mahkemelerince görülecektir.<br />

201

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!