Untitled

--TİCARET VE ZİRAAT NEZARETi MEMALiK-İ OSMANİYE'DE OSMANLI ANONiM ŞİRKETLERi --
talebeler, Osmanlı askerleri, jandarma, polis ve belediye çavuşları on para ücret verecektir. Şirket indirim
yapmaya yetkilidir. İndirim yapıldıktan sonra tekrar üst sınıra çekildiğinde bakanlığa bilgi verilecek ve bir
hafta öncesinden yolculara ilan edilecektir. Eşya için tanzim edilecek tarife bakanlık tarafından tasdik edilir.
Kuruluş nizamnamesine göre şirket adı geçen imtiyazı bütün haklarıyla birlikte devralmıştır. Ödenmiş
sermayesi yıllık yüzde 5 faiz getirir. Beş liralık eshama bölünmüş ı50,000 liradır. Genel Kurul bu sermayeyi
250,000 kadar çıkarınaya yetkilidir.
Hisse senetleri hamillerine yazılıdır. Bedeli tamamen ödenmedikçe başkasına satılması ya da
rehin verilmesi mümkün değildir. İdare Meclisi 5-7 arası üyeden oluşur. Üyenin her birinin 300 hisse
senedine sahip olması zorunludur. Üç yıllığına teşkil edilen ilk idare meclisi bu süre sonunda her yıl
yeniden seçilecektir. Genel Kurul her yılın ilk 3 ayı içerisinde toplanır. ı 00 hisse sahiplerinin katılacağı
Genel Kurul yirmiden fazla oy kullanamaz. İdare Meclisi'nin teklifinden ayrı olarak sermayenin yüzde
lü'una sahip hissedarların teklifi üzerine Genel Kurul olağanüstü toplantıya çağırılabilir. Nizamnamede
değişiklik yapılması ve tahvil ihracı konularının görüşülebilmesi için Genel Kurul'da sermayenin üçte iki
oranında temsil edilmesi gerekir. En az ıü.OOO hisse sahibi hissedarların toplantıdan en az 15 gün önce
yapacakları teklifler toplantı gündemine alınır. Olağan toplantı sermaye sahiplerinin 1/3 'nün katılımıyla
sağlanır. Şirketin mali yılı 1 Mart'ta başlar. Sözleşme gereğince yıllık gayri safi hasılattan Şehremaneti'ne
ait yüzde 8 ödendikten sonra geri kalandan işletme masrafı, tahvil faizleri ve hisse itfası için ayrılacak para
düşüldükten sonra safi temettü elde edilir. Bu temettüden şirketin tesisat ve mal alımı masrafları için İdare
için gerekli miktar ayrılacaktır. Artandan yüzde 5 İdare Meclisi'ne, yüzde 10 ihtiyat akçesine, yüzde 85
hissedarlara verilir. ihtiyat akçe si serınayenin onda birine ulaşınca ya kadar kesilmeye devam edilir. 19 ı O ve
191 1 senelerine ait varidat ve masraf cetvelleri ile 1915 yılı biliinçosuna göre şirketin mali durumu:
19 ll yılının ilk altı ay lık faaliyet cetvelinde tahvillerin altı aylık yüzde 5 faizi olmak üzere
anlaşılmaktadır. Hisse senetlerinin altı aylık faizi olarak 25 bin kuruş kaydedilmesi, sermayenin 100
bin lirasının tahsil edildiğini gösterir. ı 9 ı 5 yılı hesaplarına ait evraklar arasında bulunan İdare Meclisi
raporuna göre ı913 yılı gayri safi hasılatı 61.557 ve masraflar 50.665 lira olmuştur. Buna göre şirket
ll bin lira kadar safi temettü elde etmiştir. Ne var ki harp sebebiyle şirketin ı4 vapurundan ı2'sinin
askeri nakliyata tahsis edilmesi yüzünden gelirleri azalmış, önceki yıldan devredilen 5.552 lira temettü,
mahsup edilmesine rağmen sene sonunda 7.304 lira açıkla kapanmıştır. Nakliyattan doğan şirket
alacakları hükümet tarafından ödenmesi durumunda bu açığın kapanması mümkün olsa da bu alacak
adı geçen alacak ile karşılanmak üzere ikinci yıla devredilmiş tir. ı 9 ı 5 yılı bütçesine göre sermayenin
tahsil edilen miktarı (ıOO.OOO lira) aynı kalmış 7.475 lira hisse senedi imhasına ait ihtiyat, 627 lira
337
tahsil edilemediği için zorunlu olarak ikinci yıl hesabına aktarılmıştır. ı 9 ı 5 yılı hesaplarındaki açık,
masraf kısmında gösterilen 125.000 kuruştan -sözleşmenin eski dördüncü maddesindeki açıklamaya
göre- ihracına yetkili olduğu 75.000 liralık tahvillere karşılık şirketin 50.000 liralık tahvil çıkardığı
Meclisi 'nce belirlenecek tutar ile sermayenin yüzde 5 faizi ve yüzde 1 oranında hisse senedinin imhası