Metabolik Kemik Hastalıkları - Türkiye Endokrinoloji Metabolizma ...
Metabolik Kemik Hastalıkları - Türkiye Endokrinoloji Metabolizma ...
Metabolik Kemik Hastalıkları - Türkiye Endokrinoloji Metabolizma ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Transplantasyon ve Osteoporoz<br />
<strong>Metabolik</strong> <strong>Kemik</strong> Hastalıkları<br />
115<br />
örneklerden biri kronik böbrek yetmezliğidir (KBY). KBY’ne bağlı<br />
oluşan renal osteodistrofinin 4 ana bileşeni (hiperparatiroidizmik<br />
kemik hastalığı, adinamik kemik hastalığı, osteomalazi ve miks renal<br />
osteodistrofi) bulunmaktadır (1). KBY’li hastalarda sık görülen<br />
D vitamini eksikliği (2), 25 OHD vitamini üretiminin azalmasının yanında,<br />
proteinürü ile birlikte D vitamini bağlayan proteinlerin ve D vitamini<br />
prekursörlerinin idrarla atılması ve diyet kısıtlamaları nedeniyle D vitamini<br />
alımının azalması da sürece katkıda bulunur. Bu hastaların uzun süre<br />
hastanede yatmaları ve diyaliz seansları nedeniyle daha az güneş ışığı almaları<br />
da diğer bir faktördür.<br />
Kronik karaciğer hastalıklarında görülebilen düşük vücut kütle indeksi,<br />
kolestatik sarılık gibi faktörler (3), akciğer nakli bekleyen hastalarda görülen<br />
hipoksi, kistik fibrozlu hastalardaki pankreas yetmezliği, vitamin D eksikliği,<br />
kalsiyum malabsorbsiyonu, hipogonadizm ve genetik faktörler kemik<br />
kaybına neden olabilirler.<br />
Altta Yatan Kronik Hastalığın Tedavisinde Kullanılan İlaçlar<br />
Altta yatan hastalıkların tedavisinde kullanılabilen loop diuretikleri,<br />
warfarin ve heparin gibi ilaçların da kemik üzerine olumsuz etkileri mevcuttur.<br />
Transplantasyon Sonrası Uygulanan İmmünsüpresifler<br />
<strong>Kemik</strong> kaybı transplantasyon sonrası uygulanan tedavilerden de<br />
kaynaklanabilir. Glukokortikoidler (GK) sık kullanılır ve kemik yapımını<br />
azaltarak kemik kaybına yol açarlar. Bu etkilerini osteoblast replikasyonunu<br />
ve diferansiyasyonunu azaltarak, ve apopitozunu artırarak yaparlar. Tip I<br />
kollajen ve osteokalsini de içeren osteoblast genleri GK’ler tarafından inhibe<br />
edilirler. GK’lere bağlı kemik kaybı en çok transpantasyon sonrası 3-12. aylar<br />
arasında olur. Trabeküler kemikler en fazla etkilenir (4,5).<br />
Kalsinörin inhibitörleri ise kemik döngüsünü hızlandırırlar. Hem<br />
tacrolimus hem de siklosporin A kullanımının osteoporozla ilişkisi<br />
klinik çalışmalarda gösterilmiştir (6). Hayvan çalışmaları kalsinörin<br />
inhibitörlerinin monoterapide kemik kaybına yol açabileceğini işaret<br />
etmektedir. Tüm bu bulgulara karşın toplum kökenli çalışmalarda kalsinörin<br />
inhibitörü kullanımı ile kırık riski artışı arasında ilişki gözlenmemiştir<br />
(7). GK ile birlikte kullanılan siklosporin A kemik kaybını artırırken tek<br />
başına kullanıldığında kemik kaybına yol açmayabileceği renal transplant<br />
hastalarında gösterilmiştir (8). GK’lerle birlikte kullanıldığı için, kalsinörin<br />
inhibitörlerinin kemik kaybı üzerine izole etkisini belirlemek oldukça<br />
zordur.<br />
Diğer immünsüpresiflerin (mikofenolat mofetil, sirolimus, azotiopirin)<br />
etkilerini değerlendiren yeterince kontrollü klinik çalışma yoktur.