Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
krepisinin bir kısmı in-situ durumda bulunur. Dans<br />
eden ondört kızı resmeden bir grup friz ve dev bir<br />
heykel başını içeren mimari elemanlardan büyük<br />
çoğunluğu 1994-1998 arasında açığa çıkarılmış ve<br />
belgelenmiştir 8 . Kazı sonrasında restitüsyon projesini<br />
ve mevcut özgün mimari elemanlarla oluşabilecek<br />
bir ayağa kaldırma projesini belirlemek<br />
amacıyla çalışıldığı 9 ifade edilir. Bu çalışmanın özgün<br />
mimari elemanların yapıdaki özgün yerlerine<br />
yerleştirilebileceğini gösterdiği söylenmektedir.<br />
Anıtsal yapıların bulunduğu caddenin batı ucunda<br />
bulunan Kuzey-batı Heroon konumu açısından ve<br />
sıra dışı, ustaca kurgulanmış mimari kompozisyonu<br />
dolayısıyla mimari açıdan, zengin bezemesiyle,<br />
Roma’daki çağdaş mimarlık ürünlerinin etkilerinin<br />
taşıması dolayısıyla artistik açıdan değerli bulunmaktadır.<br />
10<br />
Eğimli bir topografyanın en yüksek noktalarından<br />
birinde konumlanan yapı ayağa kaldırılarak üçüncü<br />
boyut kazanır (resim 9). Yapılan müdahaleler<br />
sonucunda kazandığı biçimsel özellikleri üzerine<br />
bir değerlendirme yapılırsa, varlığın önemli görülen<br />
mimari ve artistik değerinin açığa çıkarıldığı<br />
ve vurgulandığı söylenebilir. Kazandığı biçimsel<br />
özellikleriyle Sagalassos kentinin her yerinden<br />
görülmektedir. 11 Böylelikle, yapının caddenin<br />
batı ucunda bir çekim noktasına dönüştüğünü ve<br />
üzerinde yer aldığı caddenin kent içinde vurgu kazanmasını<br />
sağladığını söylemek mümkündür. Bu<br />
açıdan, Sagalassos’daki kuzeybatı Heroon kazıyla<br />
başlayan ve yeniden biçimlendiği süreçte, içinde<br />
bulunduğu bakir alanda fiziksel özellikleriyle ve<br />
mimari, artistik anlamlarıyla vurgulanarak bir odak<br />
noktasına dönüşmektedir.<br />
vurgu yapılmıştır. Büyük çoğunluğu mevcut olan<br />
mimari elemanların 15 ayağa kaldırılmasıyla dokuz<br />
basamak üzerinde iki katlı cephe yükseltilir (resim<br />
12). Strocka, özellikle yapının İmparatorluk dönemi<br />
mimari bezeme özelliklerini sergileyen batı<br />
cephesinin olağanüstü zengin bezemesi ve artistik<br />
özellikleriyle çok değerli olduğu 16 ifade eder. Ayrıca,<br />
yapının hem Kitaplık hem de Heroon olarak<br />
kullanılması ve Anadolu’daki bu tür kitaplıklarla<br />
benzer özellikler göstermesi 17 sebebiyle değerli bulunmaktadır.<br />
Çeperi yükseltilmiş iç mekanın, Efes<br />
<strong>tarihi</strong> ve Kitaplıkta yapılan onarıma ilişkin bilgiler<br />
sunan bir tür ziyaretçi merkezi olarak kullanıldığı<br />
izlenmektedir ve bu özellikleriyle fonksiyonel ve<br />
sosyal değer kazandığını belirtmek mümkündür.<br />
Resim 8. Efes Tiyatrosu’nun gösteri amacıyla kullanımı için tesisatların<br />
ve sahnenin eklendiği durumu<br />
Efes Celsus Kitaplığı<br />
Celsus Kitaplığı, Efes’teki iki ana cadde Kuretler<br />
Caddesi ve Mermerli Cadde’nin kesiştiği Kitaplık<br />
Meydanı’nda, Tetraganos Agora’sının güney kapısının<br />
bitişiğinde bulunmaktadır. Bu yapı, 1902-3<br />
yıllarında Tetraganos Agora’nın kazısı sırasında<br />
keşfedildiği ifade edilir 12 ve bu sırada, neredeyse<br />
tamamıyla toprakaltında olduğu izlenmektedir (resim<br />
10). 1903-4’de yapılan kazılar sırasında, çeşitli<br />
dönemlerin kalıntıları ve verileri ele geçirilmiştir.<br />
Örneğin, yapının kitaplık olarak tasarlandığı<br />
döneme ait mimari elemanlar, Bizans döneminde<br />
çeşmeye dönüştürülmesi için kullanılan mimari<br />
elemanlar (resim 11), kitaplığın iç mekanında<br />
güney duvara parallel inşa edilen sütun ve kemer<br />
kalıntısı gibi veriler açığa çıktığı söylenir 13 . Özgün<br />
mimari parçalarının % 80’i mevcut olduğu ifade<br />
edilen 14 yapıya 1970’de kapsamlı onarım projesi<br />
uygulanmaya başlanmıştır. Bu projeyle, Celsus<br />
Kitaplığı’nın bulunduğu alandaki çeşitli kültür katmanları<br />
kaldırılarak Kitaplığın cephe özelliklerine<br />
Resim 9. Kuzey-batı Heroon’un ayağa kaldırılma sonrası durumu<br />
dosya <strong>tarihi</strong> <strong>çevrede</strong> <strong>koruma</strong>: yaklaşımlar, uygulamalar-1<br />
23
Change language