Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Dosya</strong>nın birinci bölümü; niteliğine göre kentsel, arkeolojik ve doğal sit olarak tanımlanan alanlarda <strong>tarihi</strong><br />
çevre <strong>koruma</strong>nın kuramsal boyutunu, farklı araştırma ve değerlendirme yöntemleri ile <strong>koruma</strong> mevzuatındaki<br />
değişiklikler sonucu üretilen yeni kavramların tartışılmasını içermektedir. Kentsel <strong>koruma</strong> ve planlamada<br />
değişen yaklaşımlar ise dosyaya özel konular olarak belirlenmiştir.<br />
İkinci bölümde ise, Türkiye’den ve yurtdışından kentsel <strong>koruma</strong> ve planlama uygulamalarından seçmeler<br />
yer almaktadır. Çok sayıda tarihsel / geleneksel kent dokusu olan yerleşmelerden seçilen kentsel sitlerde<br />
<strong>koruma</strong> imar planı, katılımcılık ve parselasyon gibi kentsel <strong>koruma</strong>da farklı konular irdelenmiş; yurtdışından<br />
örnekleri içeren bölümde ise ülkelerin <strong>koruma</strong> tarihleri ve her ülkeden seçilen bir yerleşimde kentsel<br />
<strong>koruma</strong> ve projelendirmedeki yaklaşımlar tartışılmıştır.<br />
<strong>Dosya</strong>nın birinci bölümüne, Emre Madran’ın “Osmanlıdan Günümüze Tarihi Çevre: Tavırlar-Düzenlemeler”<br />
konulu Tarihi Çevrenin Tarihi’ni değerlendiren yazısı ile başlanması uygun görülmüştür. Madran’ın<br />
aktarımıyla, Osmanlı Devletinden günümüze süreç içerisinde, <strong>tarihi</strong> çevreye karşı takınılan tavırlar, onun<br />
korunması ve geliştirilmesi için yapılan düzenlemelere ilişkin notlar <strong>tarihi</strong> çevre <strong>koruma</strong> konusunda<br />
genel bir resim vermeyi, dosyanın ilerleyen sayfalarındaki güncel çalışmalara ise bir altlık oluşturmayı<br />
amaçlamıştır. Osmanlıdan günümüze, yasal oluşumlar ve uygulamaları ile kurum ve kuruluşların <strong>koruma</strong>ya<br />
karşı bilinç ve tavırlarının da yeraldığı süreç ve geldiğimiz noktanın da aktarıldığı yazıda, “Tarihi Çevrenin<br />
Tarihi”nin 1983 yılında bittiği değerlendirmesi yapılmaktadır. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını<br />
Koruma Yasasının çıktığı 1983 yılından sonrası ise, halen içinde yaşanan bir dönem olduğu için bu sürece<br />
dahil edilmemiştir.<br />
Tarihi çevrenin korunması, sağlıklaştırılması ve geliştirilmesi bağlamında gerçekleştirilecek her tür<br />
çalışmanın tek tip bir belge ile tanımlanamayacağını dillendiren “Tarihi Çevre Koruma” konulu anonim<br />
yazı bütünleşmiş <strong>koruma</strong> politikaları, <strong>koruma</strong> ve sağlıklaştırmada yöntemsel yaklaşımları genel hatları ile<br />
sunmaktadır.<br />
Yazı <strong>koruma</strong> çalışmalarında belgeleme ve analizlerin, uygulamada ise proje yönetimi ve yönetim planının<br />
gerekliliğini vurgulayarak 2863 sayılı yasanın getirmiş olduğu “Alan Yönetimi” kavramının <strong>koruma</strong><br />
süreçlerindeki önemine dikkat çekmektedir.<br />
Osmanlıda tarihe ve <strong>koruma</strong>ya ilginin başlıca nedenlerinden olan arkeolojik alanlarla ilgili ‘Arkeolojik<br />
Varlıkların Arkeolojik Alanlarda Oluşturduğu Anlam Değişmeleri’ başlıklı yazısında Gökçe Şimşek<br />
arkeolojik alanlarda kazı öncesi, kazı süreci ve kazı sonrası yapılan <strong>koruma</strong>, yorum ve sunum müdahaleleri<br />
ile birlikte, bu alanların biçimsel özelliklerinde oluşan değişimlerin incelenmesi sonucunda arkeolojik<br />
alanlardaki yansıma ve etkilerini, <strong>koruma</strong> bağlamında değerlendirmiştir.<br />
Bu sunuş ayrıca, “Bilimsel ve arkeolojik araştırma değerleri, bilgi ve eğitim değeri, belge değeri, el<br />
değmemiş ve pitoresk nitelikleri” ile <strong>koruma</strong>nın nesnesi olmuş arkeolojik varlıkların; <strong>koruma</strong> ve sunum<br />
müdahaleleri sonucunda oluşturulan seçici anlam ve değerlerine dikkat çekmekte ve yapılan müdahalelerin<br />
kent ölçeğinde değerlendirilmesi gerektiğini bizlere düşündürmektedir.<br />
Kentsel, arkeolojik ve doğal sit gibi farklı nitelik ve değer alanları içeren kıyı bölgesi, hızlı kentleşme<br />
ve ölçek ve anlamını giderek yitiren turizm hareketleri sonucunda karmaşık bütünlüklerini kaybetmeye<br />
başlamıştır. Son yıllarda çıkan yasal düzenlemelerle birlikte hukuksal gerekçeleri oluşturulan dönüşümleri<br />
değerlendiren Nida Naycı, ‘Koruma-Planlama Mevzuatı Bağlamında Kıyı Alanlarında Konumlanan<br />
Tarihi Çevrelerin Korunması’ başlıklı yazısında; kıyı alanlarının barındırdıkları doğal, <strong>tarihi</strong> ve kültürel<br />
özellikler ile bu alanlarda yaşanan sorunları belirlemiş, Türkiye’deki kıyı <strong>koruma</strong>-planlama yaklaşımlarını<br />
değerlendirerek, bu alanların korunmasına yönelik öneriler geliştirmiştir. Bu noktada, kıyı alanlarının<br />
“korunması gerekli doğal değer” olarak ele alınması, kendilerine özgü değerler bütününün devamlılığı için<br />
büyük önem taşıdığı ayrıca vurgulanmıştır.<br />
dosya <strong>tarihi</strong> <strong>çevrede</strong> <strong>koruma</strong>: yaklaşımlar, uygulamalar-1<br />
3
Change language