Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi

olanakların gelişimini kontrol eden ve rehberlik
eden bir belgedir.
• Yönetim Planı, alanda uygulanacak tüm gelişim
ve yönetim faaliyetlerinin uygulanmasına
yardımcı olan ve sürece rehberlik eden bir belgedir
(Thorsell 1995).
• Planlama alanının temel gelişme felsefesini ortaya
koyan, problemleri çözmek ve tanımlanan
yönetim hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla
10 yıllık dönemler için strateji geliştiren dökümanlardır
(Young and Young 1993).
• Koruma alanının yönetimine rehberlik eden bir
dokümandır. Alanın gelecekteki yönetimi için
gerekli olan kaynakları, kullanımları, olanakları
ve personeli belirler. Gelecek 5–10 yıl için
program sunan bir faaliyet dokümanıdır (Ndosi
1992).
• Yönetim hedeflerini ve bu hedefleri gerçekleştirme
stratejilerini içeren bir rehberdir ve sona
eren bir süreç değil; yönetim, uygulama ve
planlamanın yer aldığı bir şemadır (Parks Canada,
1978).
• Yönetim planı yazılı, yayınlanmış ve kabul edilmiş
bir doküman olarak, bölgeyi veya alanı ve
yönetim için fırsatları ve sorunları tanımlamaktadır.
(Eurosite, 1999)
• Yönetim alanının korunmasını, yaşatılmasını,
değerlendirilmesini sağlamak amacıyla, işletme
projesini, kazı planını ve çevre düzenleme projesini
veya koruma amaçlı imar planını dikkate
alarak oluşturulan koruma ve gelişim projesinin,
yıllık ve beş yıllık uygulama etaplarını ve
bütçesini de gösteren, her beş yılda bir gözden
geçirilen planlardır (5226 sayılı kanun, 2005).
Yönetim planı tanımlarının birleştiği ortak nokta,
yönetim planının, alanın özelliklerini ve yönetim
hedeflerini ortaya koyan bir rehber olduğu ve hazırlanıp,
tamamlanıp uygulanan bir plan olmadığı,
sürekli revize edilen bir süreç olarak görüldüğüdür.
Devam eden bir süreç olarak tanımlanan yönetim
planı, kesinlikle durağan olmadığı gibi değişen koşullara
ve hedeflere de uyum sağlayabilmelidir.
Tüm yönetim planlarının bir yasal çerçevesi bulunmalı
ve belirli araçlara sahip olmalıdırlar. Bu
araçlar, koruma araçları, yönetimsel araçlar, mali
araçlar, sosyal araçlar olarak tanımlanabilir:
• Koruma Araçları: Planlama kadrosunda koruma
ve yönetim konusunda eğitilmiş elemanlara ve
koruma uygulama planlarına ihtiyaç vardır,
• Yönetimsel Araçlar: Planı uygulamak için yönetimsel
kadroya ihtiyaç vardır.
• Mali Araçlar: Projeyi finanse etmek için kaynaklara
ihtiyaç vardır,
• Sosyal Araçlar: Yerel halk ve ilgili taraflar süreç
içine katılmalıdır.
Tanımlardan yola çıkarak Yönetim Planları;
• Ayrıntılı analizlere dayalı, korunacak değerlerin
ve koruma sınırlarının belirlendiği,
• Arazi kullanımının saptandığı,
• Donatımların, altyapının ve diğer gerekli servislerin
tanımlandığı planlar olarak tanımlanırken
ayrıca toplumsal ve sosyal gelişimin
yönlendirildiği planlamalara dayanmalaları
gerektiği de söylenebilir.
KORUMA ALANLARININ YÖNETİMİ İLE İLGİLİ
TEMEL ÇALIŞMALAR
Bu yazıda “Koruma Alanlarının Yönetimi” ile ilgili
üç çalışma incelenmektedir. Bu çalışmalar,
ICCROM tafından 1993 yılında yayınlanan “Management
Guidelines for World Heritage Sites”
(Dünya Mirası Alanları İçin Yönetim Rehberi) adlı
çalışması, 2003 yılında IUCN (Uluslararası Koruma
Alanları Birliği) önderliğinde Thomas, Middleton
ve Philips tarafından hazırlanan “Guidelines
for Management Planning of Protected Areas”
(Koruma Alanları İçin Yönetim Planı Rehberi)
adlı çalışması ve 2005 yılında hazırlanan İngiltere
ICOMOS’unun “Management of the Historical
Environment” (Tarihsel Çevrelerin Yönetimi) adlı
çalışmasıdır.
Dünya Mirası Alanları İçin Yönetim Rehberi, ICC-
ROM
1993 yılında Feilden ve Jokilehto tarafından hazırlanan
ve ICCROM tarafından yayınlanan “Management
Guidelines for World Heritage Sites” adlı
çalışma, Dünya Mirası Alanlarının Yönetimi için
temel rehber olarak kabul edilmektedir.
ICCROM’un çalışmasında aşağıdaki temel yaklaşımlar
açıklanmaktadır:
• Yönetim Planında temel amaç olarak belirlenen,
alanın kültürel kaynaklarını korumak ve
gelecek nesillere aktarmak için akademisyenlere,
profesyonellere ve sanatçılara sorumluluk
verilerek tarihsel, sanatsal ve bilimsel yeteneklerinin
etkin olarak harekete geçirmelerinin
sağlanması gerektiği belirtilmektedir.
74
dosya tarihi çevrede koruma: yaklaşımlar, uygulamalar-1