Dosya 14.1: tarihi çevrede koruma - Mimarlar Odası Ankara Şubesi

Bu prensiplerin dışında, uygulanması gereken bazı
prensiplerse, tarihsel süreklilik gösteren kentlere
özgüdür. 16 Bunlar sırasıyla,
- Kentin bütün dönemleri katmanlaşmayı oluşturan
en önemli değer olduğundan, her döneme
eşit yaklaşılması
- Katmanlaşmanın doğru algılanabilmesi ve değerlendirilmesi
için, bilginin doğru aktarılması
önemlidir. Bu nedenle katmanlaşmanın değerlendirilmesi
için kullanılan kaynakların güvenilirliği
önemlidir. Ayrıca bilginin derecesine
göre sunum ve müdahale tekniklerinin geliştirilmesi
- Kent tarihi ve katmanlaşmayla ilgili araştırmalar
sonucunda yeni veriler ortaya çıkabileceğinden,
yapılan müdahaleler yeni koşullara uyarlanabilir
olması
- Katmanlaşma kentin toplumsal belleğini oluşturan
ve kent kimliği açısından korunması gereken
bir değer olduğundan, katmanlaşmanın
algılanabilirliği, izlenebiliriği, ulaşılabilirliği ve
bütünlüğü sağlanmasıdır.
SONUÇ
Türkiye’de kentsel tasarım, koruma imar planları
ve koruma çalışmaları ile bütünleşememekte, ve
kent içinde parçacı bir yaklaşımla varlığını sürdürmektedir.
Kentlerin kendilerine özgü değerler
bütününü korumayı amaçlayan tarihi çevre korumada
kentsel tasarım, yukarıda önerilen yöntem
ve prensipler ışığında, kent kimliğinin önemli bir
bileşeni olan tarihsel sürekliliğin korunması ve sunumunu
sağlayacaktır. Böylelikle kentsel tasarım,
kentlerde kaybolmaya yüz tutmuş tarihsel sürekliliği
ortaya çıkararak, dağınık haldeki yapı, kalıntı
ve açık alanlarla, kent planlama kararları arasındaki
boşluğu dolduracaktır.
DİPNOTLAR
*
Bu yazı, Pınar Aykaç’ın 2008 yılında Yrd. Doç. Dr. Güliz
Bilgin Altınöz danışmanlığında, ODTÜ Restorasyon Yüksek
Lisans Programı’nda yaptığı, “Determination of Presentation
Principles for Multi-Layered Historical Towns Based on Cultural
Significance Case Study: Tarsus” adlı yüksek lisans tezinden
geliştirilerek hazırlanmıştır.
1
A. Karaman, “Bir Disiplin ve Meslek Olarak Kentsel Tasarımın
Yeri, Konumu ve İçeriği”, 1. Ulusal Kentsel Tasarım
Kongresi; Kentsel Tasarım: Bir Tasarımlar Bütünü 26-28 Mayıs
1999, MSÜ Mim.Fak. Yayını, İstanbul, 1999, s. 234-239
2
N. Cohen, Urban Planning, Conservation and Preservation,
McGraw-Hill Professional; New York, 2001, s.8
3
The Icomos Charter for the Interpretation and Presentation
of Culltural Heritage Sites’ta yorumlama (interpretation),
kamu duyarlılığını ve kulturel miras bilincini geliştirmek
adına yapılan her türden eylem olarak tanımlanmıştır. Bu
basılı ve elektronik materyalleri, kamuya açık konuşmaları
ve doğrudan ilişkili ex situ kurulumları, eğitim programlarını,
toplumsal çalışmaları ve devam eden araştırma, eğitim ve
yorumun değerlendirmesini içerir. http://www.enamecharter.
org/downloads/ICOMOS_Interpretation_Charter_EN_10-04-
07.pdf, 2007, 2007, (22.04.2009)
4
The Burra Charter: The Australia ICOMOS Charter for the
Conservation of Places of Cultural Significance, http://www.
icomos.org/australia/burra.html, 1999, (12.04.2009)
5
The Icomos Charter for the Interpretation and Presentation
of Culltural Heritage Sites , http://www.enamecharter.
org/downloads/ICOMOS_Interpretation_Charter_EN_10-04-
07.pdf, 2007, (22.04.2009)
6
APPEAR (Erişilebilirlik Projeleri: Kent İçindeki Arkeolojik
Kalıntıların Koruma ve Değerlerinin Arttırılması) Enhancing
The Values Of Urban Archaeological Sites Practical Guide
(Kentsel Arkeolojik Alanların Değerlerini Arttırma Yönetimi
İçin Rehber) http://www.in-situ.be/guide_en.pdf, 2005,
(04.05.2009)
7
Koruma Amaçlı İmar Planları ve Çevre Düzenleme Projelerinin
Hazırlanması, Gösterimi, Uygulaması, Denetimi,
Müelliflerine İlişkin Usul ve Esaslara Ait Yönetmelik’te Sit
alanlarının içinde yer alan arkeolojik alanlar için yapılacak
çevre düzenleme projelerinin amacı, “ören yerlerinin arkeolojik
potansiyelini etkin bir şekilde korumak üzere, mevcut
kullanım ve dolaşımdan kaynaklanan sorunların çözümü”
olarak tanımlanmıştır. Yayın Tarihi: 26.07.2005, sayı: 25887,
http://www.kultur.gov.tr/teftis/BelgeGoster, (03.05.2009)
Kentsel Tasarim Projesi Genel Teknik Şartnamesi’nde kentsel
tasarım projeleri, “alanın kimliğini vurgulayıcı, alanın doğal,
kültürel, tarihi ve sosyal özellikleri ile kullanıcılar açısından
önem taşıyan kesimleri için özel ayrıntıları içerecek biçimde
hazırlanan plan ve projeler” olarak tanımlanmıştır., http://
kvmgm.kulturturizm.gov.tr/BelgeGoster, (03.05.2009)
8
UNEP, Conclusions and Recommendations of Workshop
on the Methodology of Studying and Presenting The Spatial
Development of Historic Buildings and Town,1998, International
Documents Regarding the Preservation of Cultural And
Natural Heritage, Madran E., Özgönül N. (ed.), ODTÜ Ankara,
1998, s.342-344.
9
A.G. Bilgin, Urban Archaeology as the Basis for the Studies
on the Future of the Town; Case Study: Bergama, yayınlanmamış
yüksek lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Restorasyon,
ODTÜ, Ankara, 1996.
10
M. Biddle, The Future of London’s Past: a survey of the
archaeological implications of planning and development in
the nation’s capital, Rescue, London, 1973.
11
The Burra Charter, a.g.e., s.5.
12
P. Aykaç, 2008, Determination of Presentation Principles
for Multi-Layered Historical Towns Based on Cultural Significance,
Case Study: Tarsus, yayınlanmamış yüksek lisans
dosya tarihi çevrede koruma: yaklaşımlar, uygulamalar-1
41