Adobe Acrobat file (.pdf, 2Mb)

Apbasy − ýaş gyzlaryň, gelinleriňköýneginiň öňüne düzülýän köp sanlybelli bir ölçegdäki, belli bir şekildäkikümüş bölekleri. Apbasy ýaş gelne ýa-daýaş maşgala aýratyn bir gözellik berýär.Heýkel − gartaşan aýallaryňgerdenlerinden aşyryp dakynýan gaýyşgapjygy. Ol gaýyş gapjyk ýörite gymmatdaşlar bilen bezelendir.Kökenli ýüzük − 10 barmak üçinkümüşden ýasalan 10 sany ýüzügiňaýratyn zynjyrjyk bilen birleşdirilipýasalan görnüşi. Kökenli ýüzük türkmengyzlary durmuşa çykarylanda ýa-da toýşagalaňlardabarmaklara geýdirilipdir. Olýetişen gyzlaryň, gelinleriň inçedenuzyn, sülük deý barmaklaryna aýratyngözellik, näziklik berýär.Apbasy − a dozen of similar small silverjewels worn on girls and bride′s clothesas a decoration. Apbasy adds beauty tothe bride′s dress.Heykel − case adorned with preciousstones usually worn by older womenacross their shoulder.Kokenli yuzuk − a silver jewelry in theform of ten chained rings (one for eachfinger) worn by Turkmen girls usuallyon festivals like wedding party, etc. Thisjewelry adds beauty and tenderness tolady′s slender fingers.Umuman, mukaddes Ruhnamada şaý-sepler barada kän agzalýar. Serdarymyzşaý-seplere, olaryň näme üçin ulanylanlygyna uly üns berdi. Mysal üçin:“Türkmen gyzlarynyň şaý-seplerine üns beriň: gupba - tuwulga, çekelik -bukaw - boýundan gylyç salynmazlygyny üpjün edýär, gülýaka döşi, gursagygoraýar. Bilezik goly, donuň öňüne, arka tarapyna dakylýan dürli apbasylar, dürlişaýlar peýkamdan goraýar. Türkmen gyzyny doly şaý-sep bilen bezeseň - ol dolysöweş geýmine giren söweşiji gyz bolýar. Hasaplanyp görülse, bir aýal ähli şaýsepinidakynsa, otuz alty kilogram altyn-kümüş götermeli bolýar. Türkmeniňzenana goýýan bahasy beýikdir” [1, 378 s.].Mukaddes Ruhnamada gelin-gyzlaryň el işleri we milli egin-eşikleri bilenbagly sözler hem örän kän ulanylýar. Şeýle sözlerden birnäçesini mysal alypgöreliň:Alaja − ak we gara ýüplügiň goşulypişilmeginden emele gelen ýüp. Türkmenhalkynyň gadym döwürlerden bäridowam edip gelýän yrym-ynançlarynagörä, alajanyň gözden-dilden goraýjylykgüýji bar. Ony çagalar, gelinlerdakynýarlar. Alaja şekilli nagyşlarköýnekleriň ýakasynda, bolmak bilenhala hem salynýar.Alaja − a braid woven from white andblack thread. According to ancientTurkmen beliefs it is used as an amuletprotecting from the Evil Eye. Alaja isusually attached to children and youngwomen. Alaja is a pattern (ornament) setat along women′s collars and Turkmencarpet designs.6