Ağustos 2005 - Sayı: 124 (2933 KB) - İzmir - TMMOB İnşaat ...

incelemelerYAPILARDA DÜZENSİZLİK DURUMLARI VE PLANDA DÜZENSİZ BİRYAPININ DEPREM ETKİLERİ ALTINDAKİ DAVRANIŞIDoç. Dr. Adem DOĞANGÜNAraş. Gör. H. Abdullah UÇANKaradeniz Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü1. GİRİŞTürkiye jeolojik konumu dolayısıyla Dünya’daen sık yıkıcı deprem oluş periyoduna sahipülkelerden biridir. Durum böyle olunca daülkemizde zaman zaman yıkıcı depremlermeydana gelmekte bunun sonucu olarak dabirçok yapı yıkılmakta, ya da hasar görmektedir.Daha da kötüsü bu depremlerde yüzlerceinsanımız hayatını kaybetmektedir. Geçmiştemeydana gelen yıkıcı depremlerden başkagelecekte de benzer büyüklükte depremlerinmeydana geleceği kaçınılmaz bir gerçektir.Depremi önleme şansımız olmadığına göreyapılarımızı depreme dayanıklı olarak tasarlamakve yapmaktan başka çaremiz yoktur.Depremlerden sonra bu bölgelerde yapılanmühendislik incelemeleri, taşıyıcı sistemnedeniyle birçok yapının hasar gördüğünü ortayakoymuştur [Ersoy, Durmuş, Bayülke]. Depremsonrası yapılan incelemeler, deprem hesapyöntemlerindeki ve modellemelerdeki gelişmelerdikkate alınarak Türk Deprem Yönetmeliği1998’de yenilenmiştir. Bu yönetmelikte taşıyıcısistemle ilgili getirilen ve 1975 yönetmeliğindebulunmayan yeni hususlardan birisi taşıyıcıeleman eksenlerinin birbirine paralel olmamasıdüzensizliğinin tanımlanmasıdır.Bu çalışmanın amacı ülkemiz depremyönetmeliğine 1998’de giren taşıyıcı elemaneksenlerinin paralel olmaması düzensizliğininuygulanmasını tasarımcılara tanıtmak ve budüzensizliğin yapıların deprem davranışınaetkilerini incelemektir. Bu amaçla gerçekleştirilençalışmada önce yapılarda düzensizlik durumlarısınıflandırılmış, daha sonra sayısal uygulamabaşlığı altında çalışmada göz önüne alınanyapıların tanıtıldığı, modellemelerin verildiği vedepreme göre hesabın anlatıldığı kısımverilmiştir. Çalışmanın sonunda sayısaluygulamalardan elde edilen bulgular verilmekteve bu bulgular üzerinde irdelemeler yapılarakçıkartılan sonuçlar sunulmaktadır.2. Düzensizlik Kavramı ve YapılardaDüzensizlik DurumlarıDüzensizlik bir binanın konfigürasyonunda,kat arası yüksekliklerde, kütle veya rjitliklerindağılımında, kısa kolon oluşturulmasında,çarpışmaya olanak verilmesinde veortogonallikten uzaklaşmasında, yani birbirinedik iki aks sistemi yerine, birbirine göre eğik akssistemi oluşturulmasında yer alabilir[Tezcan].Depreme dayanıklı bina tasarımında düzensizbinaların yapımından kaçınılmalıdır. Bu tipbinaların yapılması zorunlu ise bu tip binalarınyapımı ile ilgili hazırlanmış olanyönetmeliklerdeki kurallara ve sınırlamalaramutlaka uyulmalıdır. Deprem riskinin bulunduğuhemen hemen bütün ülkelerde yapıların depremekarşı dayanıklı olmasını temin etmek amacıylayönetmelikler yürürlüğe konulmuştur. Buyönetmelikler hazırlandıkları tarihe kadarkiuygulamalardan elde edilen tecrübeye, deneyselve teorik inceleme ve araştırmalara dayanan vegenellikle kabul görmüş olan bilgilere görehazırlanmışlardır. Bu yönetmelikler mühendisleretasarımda yol gösterir ve bazı durumlar içinuyulması zorunlu hükümler getirirler.Deprem yönetmeliklerinde yapılar, genelolarak düzenli ve düzensiz yapılar olarak iki sınıfaİMO İzmir Şubesi Ağustos-2005 Yıl: 20 Sayı: 124 23