Ağustos 2005 - Sayı: 124 (2933 KB) - İzmir - TMMOB İnşaat ...

incelemelerDEPREM KARNEMİZ ÜZERİNE ÖZELEŞTİRİ VE ÖNERİLERDoç. Dr. H. Recep YILMAZ Araş. Gör. Tuğba ESKİŞAREge Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü,Geoteknik A.B.D.1. GİRİŞBu çalışmada 17 Ağustos 1999 depremi esasalınarak gerek bölgemizin gerekse ülkemizinbugüne kadar göstermiş olduğu depremperformansı incelenip irdelenmiş ve oluşan hasarnedenleri ile genel ve değişmeyen sorunlarımızsaptanmaya çalışılmıştır. Bu irdelemede sorunlarınbirbirinden ayrılması uygun görülmemiş olup üstyapıdan, zeminden veya diğer nedenlerdenkaynaklanan hasarların (deprem riskinin)azaltılabilmesi için konunun uzmanları tarafındanyapılan önerilerin önemli görülenleri geçerliliğinikoruduğu düşünülerek söz konusu edilecektir.Deprem riski kavramı deprem tehlikesinin nedenolabileceği tüm kayıpları ifade eden bir terim olupdeprem riskinin azaltılabilmesinin özelliklehükümetin ve yönetenlerin görevi olduğuvurgulanmalıdır. Bu aşamadan sonra yapılmasıgereken en önemli işlerden biri 17 Ağustos 1999depremi ile başlayan toplumsal duyarlılıktan dayararlanarak deprem zararlarını azaltma konusundabelki siyasal kaygılarla bugüne kadar alınmasındagüçlük çekilen bazı kararları almak ve bu alandakalıcı bir kültürün yerleşmesine çalışılmasıdır.Amacımız, bugüne kadar temel eksiklik olarakgörülen bir ulusal stratejinin yoksunluğununhatırlatılmasıdır.2. DEPREMLERİN YOL AÇTIĞI MADDİ VEMANEVİ KAYIPLAR VE NEDENLERİBu husus dört ana başlık halinde incelenmekteolup sıra ilei. Bina hasarlarıii. Zemin sıvılaşmasıiii. Heyelanlariv. Tsunamidir.Bina hasarlarına etki eden temel faktörler isei. Yöre ile ilgili sismotektonik faktörler (Bölgenintarihsel sismik hareketliliği, aktif fayın cinsi,yırtılmanın derinliği, depremin büyüklüğü, yırtılanfayın uzunlukları ve atım miktarı)ii. Topoğrafik ve jeolojik faktörler (Sismikdalgaların içinden geçtiği formasyonların cinsi,formasyonların kalınlığı, kayma hızları, yer altı suseviyesinin yüksekliği, yerleşim alanının kırılanfaylara uzaklığı, yerleşimin tepede veya vadideolması)iii. Bina ile ilgili teknik faktörler (Projelendirmedezemin özelliklerinin göz ardı edilmesi, rezonansdurumu, binanın taşıyıcı sisteminin ne olduğu,projenin tasarım ve uygulama açısından mevcutyönetmeliklere uygunluğu) olarak belirtilmektedir(Arıoğlu E. v.d., 2000).Görüldüğü üzere sadece oluşacak yapı hasarlarıdüşünülse bile hasar derecesinin birbiri ile ilişkiliolan pek çok faktöre bağlı olduğu ve gerekli olan bubilgilerin jeolojik, jeofizik bulgulara da ihtiyaçgösterdiği, bu bakımdan çok yönlü araştırmalarlaçözümlenmeye çalışılmasının en doğru bilimselyaklaşım olduğu açıktır.3. ZEMİN ETÜDÜNÜN GEREKLİLİĞİ VETANIMISon deprem yönetmeliği dikkate alınarakyapılan bir inceleme sonucunda zemin koşullarınınbelirlenmesi madde 12.2 kapsamında zemingruplarının ve yerel zemin sınıflarının yönetmeliğinesas olarak verdiği tablo 12.1 ve tablo 12.2’ye göresaptanması gerektiği bilinmektedir. Ayrıca madde12.2.2’ye göre yeraltı su seviyesinin zeminyüzeyinden itibaren 10 m içinde olduğu durumlardatablo 12.1’de D grubuna giren zeminlerde sıvılaşmapotansiyelinin bulunup bulunmadığının saha velaboratuar deneylerine dayanan uygun analizyöntemleri ile incelenmesi ve sonuçlarınınbelgelenmesi zorunlu kılınmıştır. Yönetmeliğin iyibilinen ayrıntılarına burada değinilmeyecek olupİMO İzmir Şubesi Ağustos-2005 Yıl: 20 Sayı: 124 29