Ağustos 2005 - Sayı: 124 (2933 KB) - İzmir - TMMOB İnşaat ...

düşün ve sanatAĞLAYAN NEHİR: B.MENDERESİsmail GÜLDALGazeteci - YazarSaygıdeğer Egeliler;Cennet bölgemizin bilinen ilk halkı olanLeleg’lerden, Karia’lılardan, Greklerden,Romalılardan, Bizanslılardan, Aydınoğullarından,Osmanlılardan başlayarak sayısız kavmin, çoktanrılı ve tek tanrılı inanç kültürlerinin birbiri ardısıra etkin olmuş uygarlık konaklarının zamanımızaulaştırdığı bizlere armağan ettiği, akıl sınırlarınızorlayan zenginlik ve çeşitlilikteki bırakıtlarınıngünümüz mirasçıları,Her biri birbirinden hikmetli dersler veöğütler içeren sayısız özlü sözlerimizden biri, “Aşkağlatır, dert söyletir” der. Hep veren ama hiçalmayan, bu nedenle dünyanın anası saydığımuygarlıklar beşiği Ege’nin bir çocuğu olarak birkonuda sizlerle söyleşmek istiyorum. Çünküdertliyim. Derdim de bizlere onbinlerce yıldırekmek veren, aş veren ulu nehrimiz BüyükMenderes üstünedir.Değerli hemşirelerim, Aydınlılar, Muğlalılar,Denizliler, İzmirliler, Uşaklılar, Afyonlular,Manisalılar, Dinarlılar, Sarayköylüler,Burhaniyeliler, Kuyucaklılar, Nazilliler,Sultanhisarlılar, Köşklüler, İncirliovalılar,Germencikliler, Sökeliler, Büyük Mendereshavzasına doğrudan ilişkisi olsun olmasın, Ege’mizinen büyüğünden en küçüğüne tüm yerleşimbirimlerinin gün görmüş, uygar ve seçkin sakinleri;sözlerime konumuzun asıl kısmı olan, büyük vekutsal nehrimiz eskiden ne idi, nasıldı, günümüzdenedir, nasıldır bölümüne geçmeden önce, genelliklenehirler, özellikle Büyük Menderes’e dair kısa birgirişle başlamalıyım…Bilinir ki insan başta olmak üzere tüm canlılarınanası tabiattır. Tabiat, olağanüstü kapsam ve işleviolan bu analık görevini, yine akıllara durgunlukveren miktar ve çeşitlilikte yapılanmaları,devinimleri, evrimleri ve diğer özellikleri ile yerinegetirir. İklim oluşumları, yüce dağlar, engindenizler, büyük ormanlar, atmosfer, göller, tatlı sukaynakları vb. Bizlere yaşam ortamı sağlayan veharikulade bir uyumla çalışan ekosistemi oluşturanbu tabiat varlıklarından biri de şüphesiz kinehirlerdir.Nehirler, yeryüzünün kan ve can damarlarıdır.Büyük ve küçük havzaların, vadilerin, yüce dağlarınher biri değişik büyüklükteki dere ve çaylarınınsularını toplayarak, engin ovalara bereket verevere uzun mesafeler katedip, bazı yerlerde başkanehirlerle birlikte veya onlara karışarak, yineuygun coğrafyalarda büyük deltalar oluşturupdenizlere dökülürler. Dünyanın bütün kıtalarındatüm canlılara hayat veren, tarımsal etkinliklerebüyük olanaklar sağlayan bu akarsular, havzalarınbüyüklükleri, uzunlukları, debileri ve ekosisteminişleyişine etkileri yönünden önemli farklılıklar veözellikler gösterirler. Aynı zamanda yerküremizinadide takılar gibi süsleyen bu nehirlerin enünlüleri bilindiği gibi Nil, Misisipi, Kolarado,Amazon, Lena, Yukon, Ganj, İndüs, Tuna,Amuderya, Siriderya, Gök ve Sarı ırmaklar gibi ulunehirlerdir. Ülkemiz sözünü ettiğimiz bu büyük veünlü nehirler kadar olmasa da topraklarımıza hayatveren irili ufaklı çok sayıda nehir, çay ile zenginbir akarsu varlığına sahiptir. Dünyanın hemen tümnehir boylarında olduğu gibi aktıkları havzalardave yörelerinde, tarih boyunca pek çokuygarlıkların, ünlü kentlerin, çeşitli bölge ve sitedevletlerinin kurulduğu bu sularımızın başlıcaları,başta bir çok kutsal metinde, Philsone ve Gita ilebirlikte, cennetin dört ırmağından ikisi olarak adıgeçen Dicle ve Fırat nehirleri olmak üzere,Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Aras, Ergene,Seyhan, Ceyhan vb. nehirlerdir. Ege bölgemizdezengin sularla bezelidir. Küçük Menderes, Gediz vebir nehir gibi adından söz ettiren Bakırçay’ın yanıİMO İzmir Şubesi Ağustos-2005 Yıl: 20 Sayı: 124 55