Ağustos 2005 - Sayı: 124 (2933 KB) - İzmir - TMMOB İnşaat ...

üyelerimizdenRÖNESANS YAPI ANLAYIŞIFatoş ÖZDALİnşaat Mühendisifatos.ozdal@imo.org.trRÖNESANS YAPI ANLAYIŞIRönesans yeni bir dünya görüşüdür. Buoluşuma, toplumsal yapı içinde gelişen olaylarınve düşüncelerin önemli yardımı olmuştur. Yenidünya görüşünün özelliği, insanın kendi dünyevigüçlerini anlamasıdır. Biz bu dönemdeOrtaçağ’dan farklı bir görüşün de ortaya çıktığınıanlıyoruz. Bilindiği gibi bu dönemde halk, sanatçı,bilim ve din adamı aynı kilise inancına paralel birTanrı görüşüne sahipti. Halbuki Ortaçağı,özellikle de Gotik çağı incelersek mistikinançların, kilisenin birliğini bile bozduğugözlemlenir.Geç Gotik, Orta Avrupa’da 15. Yüzyıldaeserlerini vermeye başladığında İtalya’daFloransa’da erken Rönesans’ın ürünlerigörülmeye başlamıştı. İtalyanlar Gotiği bir barbarsanatı olarak kabul ettikleri için önce Floransa’dabir karşı sanat hareketi başlamış ve Roma 1500’liyıllardan başlayarak bu yeni anlayışı en üstdüzeye çıkarmıştı.Bu yeni görüş, Ortaçağ’ın Gotik Katedralikarşısında, Rönesans’ın merkezi yapısıyla dabiçimlenmiş olmaktadır. 1400 yıllarındaRegensburg’ta yapılan ve kulesi adeta sonsuzluğayükselir gibi inşaa edilmek istenen Dom ile,bundan 100 yıl sonra 1502 yılında Montorio’dainşaa edilen S. Pietro Kilisesi’nin orta gemisi, biryarım küre ile örtülüyordu. Böylece yapıdüzeninde hareketlilikten, kendi içine dönük biryapı anlayışına dönülüyordu.Gotik’te her yöneliş derine ve yukarı doğruhareket halinde olduğu halde, burada mekanhareketi, yerinde duran bir etkide idi. Gotik’teduvarlar, ayaklar, ve tonozlar silme vekaburgalarla hareket eden ve bir yöne yönelenetki içersinde düzenlenmişlerdi. Rönesans,kaburgayı ve kaburgalı haç tonozu, dinamiketkileri nedeniyle reddediyordu. Bunun yerineklasik tonoz ile kubbeyi ele alıyordu. Çünkü buunsurlarda hareket özelliği bulunmuyordu. Çatıörtüsü için eski Roma’nın saray ve hamamlarıörnek alınmıştı. Buradaki formlar Rönesanssanatçısına daha ağır başlı sakin ve ölçülügeliyordu. Bu yapılarda insan yeniden ana ölçübirimi olmuştur. Ve bu şekilde sanatçı gotiktemantıklı olmayan oranlar ve dini düşünce ileilişkisini tamamen keser.Rönesans yapılarında plan örnekleriBu yapı uzun bir salon ve iki yandabirbirlerinden ayrılmış şapelle nişlerin yer aldığıbölmelerden ibaretti. Rönesans’ta tekrardanİMO İzmir Şubesi Ağustos-2005 Yıl: 20 Sayı: 124 45