okul dergisi

LA JETEE
••
FiLMİ u ZERİNE
Ali Akay
Deleuze'ün hiç söz etmediği ve onun sinema kitaplarında adı geçmeyen
bu filmin Deleuze ile nasıl bir ilişkisi olduğu sorulabilir. Deleuze, Alain
Resnais'nin filmi Je t'aime, Je t 'aime'den ve Arhur Penn'in sinemacılığından,
Liftle Big Man 'den söz etmekte. La Jetee ise bu dizinin içinde
yok gibi duruyor. Chris Marker da yok. Oysa film Deleuze'ün düşüncesine
çok yakın duruyor. Aslında bu film değil, bir sinematogram. Hareketsiz
imajlardan oluşan bir film. Arşivdeki bir versiyonunun film olarak çekildiğini
Raymond Bellour'dan işitmiştim. Ama bu versiyonu görülmüş
değil, bildiğim kadarıyla. Burada önce Deleuze ve Chris Marker'ın La
Jetee filmi arasındaki yakınlıkları göstermeye çalışacağım.
La Jetee'nin ilk imajında Orly rıhtımı gösteriliyor, havaalanına ait sesleri
ve Alitalia'nın Roma'ya giden uçağının anonsunu duyuyoruz. Chris
Marker'ın roman-fotosu, hikayeyi, sessiz filmlerdeki gibi yazıyla anlatmaya
başlıyor. 1 Sonra anlatıcının sesi devreye giriyor. Havaalanı rıhtımında
bir çocuk, bir kadının yüzünü görüyor. Onu hatırlıyor sonradan.
Hatıraların izleri anında değil, hep sonradan kalıcılaşıyor ve insanı fıkse
ediyor. Bu kadın imajını gördü mü görmedi mi bilemeden gelecek olan
zamanda bu tuhaf anının gerçekten olup olmadığını ancak sonra anlayabiliyor
filmin kahramanı. Uçak sesi duyuluyor; etrafı bir korku sarmaya
başlıyor. Bir adamın öldürüldüğü fark ediliyor. Bir zaman sonra da Paris
1 Müzik: Trevor Duncan, Tropaire en l 'honneur de la Sainte Croix, Paris Rus Katedrali Orkestrası.