okul dergisi

Nilay Ulusoy
dan ayrılan oldukça özel bir işlevi vardır. J. G. Flügel'e göre kıyafetlerin
en sık sembolize ettiği nesne fallustur. Şapka gölgeliği ile en belirgin
fallik aksesuardır ve kadınların şapka takması bir nevi toplum içerisinde
kendini koruma amacı taşır (Flügel, 2008, 121). Nebahat da omuzlarına
dökülen saçlarını kasketinin içine toplayarak kendisini daha erkeksi bir
görüntüye sokar. Sadece bir parça perçemini gözünün üstüne düşürür. Bu
onun seyirciye bir kadın olduğunu hatırlatan en önemli ayrıntılardan biridir.
Şoför Nebahat'ın kasket altından çıkıp alnına kıvrılan perçemi, aynı
zamanda Sezer Sezin'in alamet-i farikası olur (Refiğ, 2015, 191).
Kıyafetler giyenin toplumsal statüsü, ekonomik durumu ve cinsiyeti
hakkında en kısa yoldan bilgileri diğerlerine ulaştırır. Şapkalar takanın
toplum içerisindeki pozisyonunu ve kültürel altyapısını belli etmektedirler.
Şapka Türkiye'de sınıfsal bir anlam taşır, fötr giyen burjuvadır, varlıklıdır.
Oysa halkın geneli kasket giyer (Tunçay, Farouqhi, 2008, 100).
Nebahat'ın da kasket giymesi bu açıdan önemlidir. Türk Sineması'nda
şoför alt sınıfa ait olmak demektir (Kırel, 2005, 23). Endüstriyelleşme
orta üst sınıf kadını ekonomiye aktif katılımdan uzak tutmuştur. Oysa alt
sınıftan kadınlar, çalışma hayatında yaptıkları işleri kolaylaştırması açısından
mesleklerine uygun giyinirler ve bu şekilde tanımlanırlar (Crane,
2010, 336). Nebahat, rakibi zengin kızı Selma'nın karşısında halkı temsil
eder. Selma, Kandiyoti'nin tabiri ile "çok Batılılaşmış" bir karakter olarak
kötülüğün temsilidir. "Aşırı Batılılaşmış" kadın karakterler Yeşilçam'
da aşın şekilde temsil edilirler. Aşın makyajlıdırlar, açık saçık giyinirler,
alkol kullanırlar (Kandiyoti, 2007,149). Selma da süslü kıyafetleri, kısa
etekleri, kuaförde yapılmış saçları, uzun tırnakları, aşın makyajı, inci kolyeleri
ve küpeleri ile Nebahat'tan fiziksel olarak da tamamen ayn resmedilir.
Erkeksi kıyafetler altında saklanmış biyolojik cinsiyeti dişil bir detay
ile belirginleştirmek de karşıt giyimcilerin kullandığı bir metottur (Bruzzi,
1997,1 77). Nebahat'ın da kasketinden sarkan kakülü kadınlığının altını
çizer. Flügel fallik kıyafetleri giyenlerin ve sigara, baston gibi fallik
aksesuarları kullananların, kendini kamusalda rahatlıkla ifade etmek ve
teşhir etmek amacında olduğunu belirtir. Çünkü bu sembolleri kullanmak
toplumdaki erkeğe ait güç ve statüye sahip olma isteğini gösterir (Flügel,
2008,128). Nebahat kasketini takınca, sigarasını yakınca, deri ceketini
omuzlarına alınca sokağa çıkar, "cebi üç kuruş mangır görüp biti kanlanır"
ve "taranga balığı gibi kıvrak" bir şoför olur.
Fallik simgeler eril gücün gururla sunumu olduğu için bunların kaybı
da iğdiş edilmeyi simgeler (Flügel, 2008, 129). Nebahat avukat olarak kanunun,
düzenin, erkin sembolü Bülent'in evlenme teklifini kabul ettikten
207