okul dergisi

Seçkin Sevim
raşmış, olur şey değil! İnanılmaz bir sabır! Senaryonun tamamı diyelim
500 sayfa ise 5000 sayfa yazdı. Fazlası var, eksiği yok. (Türk 320)
Sonuç olarak, Yeşilçam Sineması'nda melodram kalıplarının sürekli yinelenmesinin
en önemli nedenlerinden birinin sektörün örgütlenme ve
üretim koşullan olduğu söylenebilir. Film için gerekli finansmanı sağlayan
bölge dağıtımcılarının talepleri doğrultusunda oluşturulan ve en çok
birkaç haftada üretilen senaryoların yaratıcı ve özgün bir içerik taşıması
genelde mümkün olamamıştır.
f ELSEFE DEÖİL HİKMET, TRAJEDİ DEÖİL MELODRAM
Türk sinemasının önde gelen yönetmenlerinden Metin Erksan' a göre,
"[ d]ünyanın hiçbir yerinde, hiçbir sanat, içinde oluştuğu politik, ekonomik,
toplumsal, kültürel, sanatsal, hukuksal, teknolojik dönem ve ortamdan
soyutlanamaz" (Sözen 132). Halit Refiğ de "[h]içbir sanat olayı, toplumsal
boyutlarından arınmış olarak ele alınamaz. Her sanat eseri yaratıcısıyla
birlikte içinden çıktığı toplumun, kültürel temelleri, üretim ilişkileri
ve ekonomik yapısına bağlıdır" şeklindeki sözleriyle sanat eserinin
üretiminde zihniyete ilişkin .temellerin varlığına işaret etmektedir (132).
Bülent Diken ve Carsten B. Laustsen'ın, Filmlerle Sosyoloji adlı çalışmalarında
"bir fantazi makinesi olan sinema esasen, teşhis koyan toplumsal
analiz için bir kaynak teşkil eder. Özdeşleşmeyi ve toplumsal kontrolü
mümkün kılan bir ayna sunarak toplumsal bilinçdışını gözler önüne serer"
şeklindeki sözleriyle filmleri sosyolojik açıdan değerlendirmenin
önemini ortaya koyar (28). Nitekim bu çalışmada, Türk sinemasındaki
dramaturji sorunları Doğu ve Batı arasındaki zihniyet farklılıkları açısından
da değerlendirilmektedir. Bu bağlamda Tanpınar, Edebiyat Üzerine
Makaleler'de "Şark ile Garp Arasında Görülen Esaslı Farklar" başlığı altında
şunları ifade eder:
Şarkla garp arasında ilk bakışta göze çarpan ayrılıkları birkaç anafikre
indirmek ve onlardan hareket ederek mütalaa etmek daima mümkündür.
İtikadımca bunların başında şu iki zihniyetin eşya ve madde karşısındaki
davranışları gelir. Söylemeğe hacet yok ki, burada bu kelimeleri
en geniş manalarında, yani hem madde ve eşya, hem fikir ve
hayal, zihni ve içtimai hayatın bütün verileri, hülasa düşünen zeka ve
işleyen el karşısında nesne (object) manasına alıyoruz. Şark, maddeyi
olduğu gibi yahut ilk rastlayışta ona verdiği değişiklikle kabul eder.
Telkin ettiği hususiyetlerle yetinir. Bu ilk karşılaşmada bazı mükemmelliklere
kadar varır. Hatta erişilmez bir hal aldığı da olur. Fakat çar-
239