Libri Perimtaria
Libri Perimtaria
Libri Perimtaria
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SHUMIMI VEGJETATIV<br />
Kjo mënyrë e shumimit është e rrallë.<br />
Tek kjo mënyrë e shumimit si material<br />
për mbjellje shfrytëzohen organe apo<br />
pjesë te ndryshme te bimës. Shumimi<br />
vegjetativ ka te meta te mëdha ne<br />
krahasim me shumimin përmes farës.<br />
Koeficienti i shumimit është shume me i<br />
vogël , nevojitet pune me e madhe, për<br />
përgatitjen dhe mbjelljen e materialit<br />
mbjellës për këto kultura. Ne mënyrë<br />
vegjetative shumohen:hudhra (me<br />
thelbinje),patatja (me tuber),qepa<br />
përmes qepujkave (si një forme<br />
ndërmjetësuese, pasi qepujka është<br />
vetëm forme kaluese)etj.<br />
SHUMIMI GJENERATIV ( PERMES<br />
FARES)<br />
Shumimi gjenerativ i kulturave perimore ,<br />
është i lidhur me formimin e lules,<br />
procesin e polenizimit, rritjen e frytit<br />
dhe farës. Ne praktiken bujqësore,<br />
zakonisht me fare nënkuptohet organi<br />
gjenerativ ne bime i cili shërben për<br />
shumim. Ne disa raste si material për<br />
shumim shërben i tere fryti(psh tek<br />
spinaqi).Fara është produkt i ovules si<br />
rezultat I procesit te fekondimit. Fryti<br />
formohet nga qeliza qendrore pas<br />
kryerjes se procesit te<br />
polenizimit(fekondimit). Fryti tek<br />
perimet, mund te jete I lënget ose I<br />
thate,me një fare ose shume fara etj.<br />
Domatja, shalqiri, bizelja, pjepri, bamja,<br />
etj kane fryt me shume fara, ndërkaq<br />
spinaqi ,sallata,kane fryte me një<br />
fare(akene). Tek umbelliferae, fryti<br />
përbehet nga dy fara(dioken), i cili gjatë<br />
shirjes dhe manipulimit me fare ndahen<br />
mes veti. Madhësia,forma,ngjyra dhe<br />
disa veti te tjera te farërave te perimeve,<br />
kane një variacion mjaft te madh. Për nga<br />
përbërja atomike, fara është e ndërtuar<br />
nga: mbështjellësi, embrioni dhe materiet<br />
ushqyese rezerve.<br />
Mbështjellësi i farës , mbron embrionin<br />
dhe materiet ushqyese rezerve dhe<br />
dëmtimet dhe ndikimet e ndryshme te<br />
ambientit te jashtëm. Mbështjellësi i<br />
jashtëm ka trashësi te ndryshme dhe<br />
strukturë gjithashtu të ndryshme. Farat e<br />
perimeve nga fam.Cucurbiataceae,kane<br />
mbështjellës të trashë-drunjëzor dhe të<br />
veshur me kutikulë e cila mbron farën<br />
nga ndikimet e jashtme. Disa lloje si psh.<br />
Fara e specit ,posedojnë edhe pore të<br />
mjaftueshme nëpër te cilat depërton uji<br />
gjatë,procesit te mugullimit të farës.<br />
Embrioni, përbëhet nga rrënjëza,gjethi<br />
dhe kërcelli embrional. Materialet<br />
ushqyese te farës,janë te vendosura në<br />
kotiledone ose endosperm.<br />
13
Change language