Libri Perimtaria

Pjelloria natyrale e tokës, është sigurisht
e rëndësishme për të siguruar një
prodhim optimal si sasior ashtu edhe
cilësor, por rrallë herë ndodh që ajo është
optimale në të gjitha parametrat e saj.
Të ushqyerit e bimëve është masë e
rregullt gjatë prodhi-mtarisë së perimeve
(si dhe te kulturat tjera bujqësore),
përmes së cilës rregullohet tempoja e
rritjes dhe zhvillimit, pjekja më e
hershme, si dhe rendimenti dhe cilësia e
perimeve.
Plehërimi i bimëve i kryen dy funksione
kryesore; bimëve të kultivuara u siguron
sasinë e nevojshme të materieve ushqyese
dhe e ruan, apo sipas nevojës e rritë
plleshmërinë (potenciale) të tokës.
Efekti i përdorimit të plehrave (në
mënyrë të drejtë) është i shumëfisht.
Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë në
ushqimin e bimëve (e me këtë edhe me
rendimente) dhe rritjes së plleshmë-risë së
tokës, plehërimi (në mënyrë të drejt)
ndikon edhe në zvogëlimin e efekteve të
dëmshme të kushteve të ambientit të
jashtëm. P.sh. oplikimi i plehrave e
zvogëlon ndikimin negativ të
temperaturave të ulëta në bimë, për arsye
se stimulon rritjen më të mirë të sistemit
rrënjor, akumulim më të madh të lëndës
së thatë, sheqernave dhe materieve
organike, me çka zvogë-lohet efekti i
temperaturave të ulëta, (faktor ky shumë
i rëndësishëm gjatë kultivimit të primeve
në serra).
Të gjitha llojet e plehrave, të cilat
përdoren në plehërimin e kulturave
bujqësore në bazë të mënyrës së
përfitimit, vetive fizike kimike mund të
jenë; organike, minerale (artificiale), e
më rrallë edhe organo-minerale.
Plehrat organike, kanë rol të
pazëvendësueshëm në prodhimtarinë e
gjithëmbarshme bujqësore. Përveç që
bimëve u vëjnë në disponim gati të gjitha
elementet ushyese, plehrat organike
përmirësojnë shumë veti të tokës.
Humusi i futur në tokë përmes plehrave
organike, apo i përfituar me zbërthimin e
saj, përveç shumë vetive të tjera të
dobishme, i lidh (mban) shumë materie
ushqyese dhe kështu e pengon
shpërlarjen e tyre. CO2 i cili lirohet gjatë
zbërthimit të plehrave organike ndihmon
në zbërthimin e disa materjeve në tokë
dhe i bën ato më të shfrytëzuara për
bimët, ndërkaq, kur lirohet nga toka i
ndihmon bimët në procesin e fotosintezës
(shih cilësia e ajrit në serra). Humusi ka
ndikim shumë pozitiv në përmirësimin e
vetive fizike kimike dhe biologjike të
tokës. Andaj roli i humusit është shumë i
madh në mbajtjen dhe rritjen e plleshmërisë
potenicale dhe efektive të tokës,
si bazë e prodhimtarisë intensive të
perimeve. Për këtë asrye, me humus (në
kuptim të gjerë të fjalës), nënkuptohen të
gjitha llojet e plehrave organike
Megjithatë arritja e rendimenteve të larta,
është e mundur vetëm përmes kultivimit të
kultivarëve me potencial të lartë gjenetik,
22