Libri Perimtaria
Libri Perimtaria
Libri Perimtaria
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Përhapja shumë e gjerë dhe konsumi i<br />
lartë i domates shpjegohet me vlerën e<br />
madhe ushqimore, dietetike e kurative, si<br />
dhe me shumëllojshmërinë e përdorimit<br />
të sajë.frutat e domatës dallohen për<br />
përmbajtje të lartë të vitaminave, kripra<br />
minerale si dhe acide organike.<br />
Domatet e pjekura kanë përafërsisht këtë<br />
përbërje kimike në përqindje (%): ujë<br />
87.96, lëndë ekstraktive të pa azotuara<br />
0.48-4, sheqerëra2.5-5, lëndë të azotuara<br />
0.8-2, celulozë 0.8-1.5, kripëra minerale<br />
0.6-1.2, yndyrëra 0.2-0.6 etj.<br />
Domatja siç u përmend edhe më lartë ka<br />
vlerë të madhe kurative. Ajo përmban<br />
antibiotik siç është tomatinae cila<br />
shërben në luftimin e sëmundjeve të<br />
lëkurës dhe aparatit tretës. Lëngu i<br />
domates ushtron ndikim të madh në<br />
shërimin e plagëve të infektuara dhe të<br />
ulcerave kronike, është mjaft i<br />
përshtatshëm edhe për njerëzit që vuajnë<br />
nga sëmundjet e zemrës dhe enëve të<br />
gjakut.<br />
Domatja ndikon edhe në kurimin e<br />
sëmundjeve të lehta reumatike, ka veti<br />
kuruese edhe për neferitin, artritin,<br />
kapsllëkun, etj. Ajo shërben edhe për<br />
neutralitetin e aceditetit që krijohet në<br />
organizëm nga ushqimi i bazuar në mish<br />
dhe drithera.<br />
Acidet e domates midis të cilave<br />
mbizotëron acidi citrik kanë aftësinë të<br />
seleksionojnë florën intenstinale, duke<br />
favorizuar veprimtarin e baktereve të<br />
tretjes, ndërsa pengojnë zhvillimin e<br />
baktereve të kalbëzimit.<br />
KËRKESAT E DOMATES NDAJ<br />
KUSHTEVE TË AMBIENTIT TË<br />
JASHTËM<br />
Kërkesat ndaj temperaturës<br />
Domatja ka kërkesa të mëdha ndaj<br />
temperaturave të larta, dhe atë gjatë të<br />
gjitha fazave të rritjes dhe zhvillimit të<br />
saj. Fara e domates fillon të mbijë në<br />
temperaturën minimale 12 – 13˚C,<br />
ndërkaq temperatura optimale për<br />
mbirjen e farës është rreth<br />
25˚C. Temperatura optimale për rritjen e<br />
organeve vegjetative është rreth 22˚C. Në<br />
fazën e lulëzimit dhe të formimit të<br />
fruteve, temperatura optimale sillet në<br />
kufijt 23 – 26˚C. Në temperaturën nën<br />
15˚C, ndalet procesi i lulëzimit të bimëve,<br />
kurse në temperaturën 10 – 11 ˚ C, vie<br />
deri te ramja e luleve si dhe ndërprerja e<br />
rritjes dhe zhvillimit të bimëve. Deri te<br />
ramja e luleve mund të vie edhe si pasojë<br />
e temperaturave të larta (mbi 35˚C).<br />
Kur është i dobët intensiteti i<br />
ndriçimit (psh. në serra), domaten duhet<br />
kultivuar në temperatura më të ulëta, me<br />
ç’rast zvogëlohet intensiteti i<br />
frymëmarrjes dhe aktiviteti fotosintetik i<br />
bimëve.<br />
37
Change language