Somali version - A Guide to Civil Remedies and - Judiciary

AMAR FARAXUMEYN REEBIS AH
Amar hoos imanaaya Sharciga xeerka Qoyska ee 1996 kaasoo ka reebaaya qof, inuu toos
ahaan ama si aan toos ahayn u faraxumeeyo qof wax la wadaaga ama ilme ku xiran, ama
dhinaca kale sameyn wax ay maxkamaddu ku amartay inaanu sameyn.
DALBASHO LA WARGELIYEY
Dalbasho ay maxkamaddu u liis gareeysay in la qaado, kaasoo la wargelinaayo
dhammaan qaybaha iyadoo loo sheegaayo taariikhda iyo waqtiga dacwadda.
OGEYSIIS GANAAX
Ogeysiis lagu lifaaqo amarada maxkamadda madaniga ah, kaasoo uga digaaya qayb
ama qaybaha haddii ay u hogaansami waayaan amarka, qaybo gaar ah oo amarka ka
mid ah, waxay sharafta ka qaadayaan maxkamadda, waxaana loo dirayaa xabsiga.
Ogeysiis ganaax waa ballanqaad ku saabsan amarada faraxumeyn reebis, laakiin ka
gooni ah amarada kale. Haddii dalbade (dhibane) uu dareemo in denbiile (xadgudbe)
uu yaraysto ama uu jebiyo ogeysiis ganaax, halkaasoo awoodda wax lagu xiro ay ku
lifaaqneyd, dalbaduhu uma baahna inuu maxkamadda aado si uu u weydiisto in
denbiilaha lasoo xiro maadaama ay booliisku xiri karaan iyagoon haysan amarka ay
maxkamaddu bixiso si qof loo xiro.
BARNAAMIJYADA DENBIILEYAASHA
Barnaamijyada denbiileyaasha waxaa ugu badnaan loogu talagalay in lagu caawiyo ragga
si ay u beddelaan habdhaqankooda oo ay u samaystaan xiriirro ixtiraam leh, oo xadgudub
ka maqan yahay. Maadaama, cabbir ahaan, denbiileyaasha intooda ugu badan ay yihiin
rag, barnaamijyada denbiileyaasha intooda ugu badan waxay la shaqeeyaan ragga. Waxay
barnaamijyadu caadi ahaan ka kooban yihiin kooxo yar yar oo 8 ilaa 15 rag ah oo
dhibaato ama xadgudub ku beeray xiriir hadda joogto ah ama hore.
AWOOD WAX XIRIS
Awoodda ku lifaaqan amarada faraxumeyn reebista [ilaa 1da July 2007da] ama hanti la
wareegista, kaasoo awood u siinaaya booliiska inay wax xiraan, iyadoon la heysan
amarada ay maxkamadi bixiso oo wax lagu xiro, qof ay ku haystaan sabab macquul ah oo
looga shakisan yahay inuu jebiyey amar ay awooddaasi ku lifaaqneyd, in kastoo qofkaasi
aanu sameyneynin fal danbiyeed. Khasab ma aha in lagu lifaaqo awoodda wax xirista
amar faraxumeyn, ama mid hanti la wareegis wixii ka dambeeyana 1da July 2007da,
awoodda xirista laguma lifaaqi doono amarka horjoogsanaya faraxumaynta. Hase
yeeshee, waqtiga xaadirka ah, waa in ay maxkamaddu awoodda xirista ku lifaaqdo haddii
ay u muuqato in uu eedaysanuhu dhibaatayn u geystey ama ugu hanjabay codsadaha ama
ilme ku xiran, haddii aysan maxkamaddu ku faraxsanayn in duruufta kiiska
dhammaantood marka la eego ay codsadaha ama ilmuhu si habboon u badbaadsanaan
doonaan. Faa’iidadu waxaa weeye, haddii lagu lifaaqo awoodda wax xiridda, dalbaduhu
uma baahna inuu maxkamadda aado si uu u weydiisto denbiilaha in lasoo xiro maadaama
ay booliisku xiri karaan isaga iyagoo haysan amarka ay maxkamaddu bixiso si qof loo
xiro.
53