ELEMENTI STROJEVA - FESB
ELEMENTI STROJEVA - FESB
ELEMENTI STROJEVA - FESB
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
F<br />
V<br />
∆ lV<br />
= (3.4)<br />
CV<br />
∆l V [mm] promjena dužine vijka<br />
F V [N] aksijalna sila u vijku<br />
C V [N/mm] krutost vijka, izraz (3.3)<br />
Teže je odrediti elastičnosti spajanih strojnih dijelova (podloge), s obzirom da se deformira, tj.<br />
učestvuje u prenošenju opterećenja, samo dio njihovog volumena koji je približno oblika krnjeg<br />
stošca, slika 3.13b. Radi praktičnijeg izračuna, praksa je da se ovaj volumen aproksimira<br />
zamjenskim šupljim cilindrom vanjskog promjera D P , unutarnjeg promjera d 0 i presjeka A P . U<br />
najčešćem slučaju, kada je najveći promjer volumena koji prenosi opterećenje D V ≥ d s , veličina<br />
presjeka zamjenskog valjka tlačno opterećenih volumena spajanih dijelova određuje se izrazom:<br />
3.2.2 Neopterećeni prednapregnuti vijčani spoj<br />
Nakon pritezanja vijčanog spoja, spajani dijelovi se skraćuju ∆l P , a istovremeno se vijak rasteže<br />
za ∆l V , uslijed reakcijske sile prednaprezanja F pr , kojom podloga djeluje na maticu, a ova preko<br />
svog navoja na navoj vijka. Zbog toga aksijalna sila u vijku iznosi F V = F pr . Istovremeno su zbog<br />
ravnoteže spajani dijelovi međusobno pritisnuti jednako velikom silom brtvljenja F B = F pr = F V .<br />
Prema izrazu (3.4.) rastezanje vijka pri ovoj sili iznosi ∆l V = F pr /C V , a prema izrazu (3.7) podloga<br />
se skraćuje za ∆l P = F pr /C P .<br />
Proces deformacije prednapregnutog vijčanog spoja može se bolje opisati dijagramom<br />
deformacije prednapregnutog vijčanog spoja (Slika 3.14) u kojega se ucrtavaju karakteristike<br />
vijka (linija a) i spajanih dijelova (linija b), odnosno omjer između sile F i deformacije ∆l za<br />
pojedini element. Karakteristike, odnosno elastičnosti spajanih strojnih dijelova i vijka su<br />
različite, radi čega je rastezanje vijka, uz istu silu prednaprezanja F pr , različito od skraćenja<br />
podloge, te u pravilu vrijedi ∆l V ≠ ∆l P. Radi lakšeg daljnjeg razmatranja procesa u<br />
prednapregnutom vijčanom spoju, karakteristika podloge se pomiče iz položaja c u položaj d,<br />
slika 3.14.<br />
+F<br />
F e ,F p0,2<br />
(vijka)<br />
karakteristika<br />
vijka<br />
F pr<br />
c<br />
+F<br />
d<br />
a<br />
−∆l<br />
∆l P<br />
∆l V<br />
+∆l<br />
⇒<br />
−∆l<br />
∆l V<br />
F pr<br />
∆l P<br />
+∆l<br />
F pr<br />
karakteristika<br />
spajanih dijelova<br />
−F<br />
F e ,F p0,2<br />
(spajanih dijelova)<br />
Slika 3.14: Deformacijski dijagram neopterećenog prednapregnutog vijčanog spoja<br />
b<br />
−F<br />
76
Change language